Претрага

Упит dcterms_subject_txt:geotehnički problemi

545 items

  • Digitalizacija u rudarstvu: Kreiranje sistema za efikasno poslovno izveštavanje

    Stevan Đenadić, Aleksandar Mirković, Veljko Rupar (2024)
    Proces donošenja odluka u oblasti rudarstva i geologije uslovljen je blagovremenim posedovanjem kvalitetnih podataka i informacija. Kompleksnost rudarskih procesa nalaže prikupljanje podataka na dnevnom odnosno na smenskom nivou. Podaci kao takvi bez analitičkog pristupa nisu dovoljni. Kako bi pristup podacima bio brz i efikasan neophodno je posedovanje adekvatnog digitalnog rešenja uz adekvatne centralizovane baze podataka. U ovom radu je dat pregled trenutne pozicije rudarstva sa aspekta digitalne transformacije kao i predlog jednostavnog prototipa u obliku digitalnog sistema za poslovno ...
    rudarstvo, digitalna transformacija, baze podataka
    ... Iskustva procesa digitalne transformacije ukazuju na dva potencijalna problema, odnosno zamke. Prvi predstavlja nedostatak resursa, znanja, saradnje kao i generalni nedostatak svesti o značaju digitalizacije. Drugi problem predstavljaju situacije neselektivne primene novih tehnologija što može da ...
    ... rudarstva je neminovan. Pitanje nije da li će, već kada će digitalizacija u rudarskoj industriji primeniti. Na Slici 1 dat je grafički prikaz lociranih problema trenutnog načina upravljanja rudnicima usled nedostatka digitalnih rešenja, kao i benefiti koje bi digitalna rešenja mogla doneti. Izolovani ...
    ... maksimalnih poslovnih rezultata. • Odsustvo sistema za upravljanje bazama podataka — prikupljanje podataka u rudarskim kompanijama predstavlja problem jer uglavnom ne postoji centralna baza podataka koja se pohranjuje časovnim, smenskim ili dnevnim rezultatima rada različitih službi. Prikupljanje ...

  • Old or New, We Repair, Adjust and Alter (Texts)

    Cvetana Krstev, Ranka Stanković (2020)
    U ovom radu predstavljamo kako se e-rečnici i kaskade transduktora konačnih stanja implementirani u alatu Unitex mogu koristiti za rešavanje tri problema transformacije teksta: ispravljanje tekstova nakon OCR-a, vraćanje dijakritičkih znakova i prebacivanje između različitih jezičkih varijanti.
    ispravka teksta, OCR greške, restauracija dijakritika , jezičke varijante, elektronski rečnik, transduktori konačnih stanja
    ... the reconstruction of mutilated texts from the point of view of the information theory in order to calculate the redundancy in English texts. The problem discussed at that time was how many characters can be omitted while still allowing text reconstruction by humans. Following this line of research ...
    ... solutions were developed for detecting and correcting such errors. As early as in the late 1950s, Bledsoe and Browning (1959) wrote about solving the OCR problem by using a small dictionary with a probability assigned to each word. Despite the considerable improvement of OCR software in subsequent years the ...
    ... scripts and languages (Cyrillic, Arabic, etc.). Transformation from one language variant to another is usually not per- ceived as an error/correction problem. In his US Patent (2004) Henton describes a voice system that transforms American English utterances for British listeners. The system includes spelling ...

  • Modeliranje disperzije dimnih gasova iz termoelektrane ,, Nikola Tesla”

    Milica Kostić (2024)
    Termoelektrane na ugalj, iako značajan izvor električne energije, predstavljaju veliki izazov zbog zagađenja koje uzrokuju. Glavni uzrok zagađenja je neumerena ljudska potreba za energijom i resursima, što dovodi do emisije različitih zagađivača u atmosferu, uključujući okside ugljenika, sumpora, azota, kao i lebdeće čestice i toksine. Ove emisije imaju negativan uticaj na kvalitet vazduha, zdravlje ljudi i životnu sredinu. Procena uticaja termoelektrana na ugalj na životnu sredinu je zakonska obaveza i ključna za smanjenje tih negativnih efekata. Ovaj dokument analizira potencijalne ...
    zaštita životne sredine, termolektrana ,,Nikola Tesla A”, modeliranje, zagađenje vazduha
    ... SO- često se beleže u zemljama u razvoju, dok je NO» globalni problem zbog upotrebe fosilnih goriva u transportu. TSP i Ox su takođe prisutni širom sveta,sa značajnim koncentracijama u slabo razvijenim zemljama. Glavni globalni problemi zagađenja vazduha odnose se na povećanje koncentracije čestica ...
    ... Ponovna izloženost može doprineti i drugim kardiovaskularnim problemima. Može izazvati mentalne i neurovegetativne smetnje. Efekti na centralni nervni sistem su i kod zdravih ljudi. Pri visokim koncentracijama CO mogu imati probleme kao što je smanjena sposobnost za rad i učenje. Visoke koncentracije ...
    ... Zbog ovih problema, trenutno se najveća pažnja posvećuje mogućim klimatskim promenama, smanjenju koncentracije ozona u stratosferi (ozonosferi), povećanju ozona u troposferi i rastu kiselosti atmosferskih tečnosti. Ipak, ove mere samo otvaraju vrata mnogo širem i realnijem problemu ekotoksikologije ...

  • Medical Domain Document Classification via Extraction of Taxonomy Concepts from MeSH Ontology

    Mihailo Škorić, Mauro Dragoni (2019)
    This paper is a result of a task that was presented to attendants of Keyword Search in Big Linked Data summer school, that was organized by Vienna University of Technology, under the Keystone COST action in the summer of 2017. It presents a specific approach to the classification via creation of minimal document surrogates based on the US National medical library’s MeSH ontology, which is derived from the Medical Subject Headings thesaurus. In a series of previously classified medically ...
    document classification, MeSH, ontology, information extraction
    ... sibling nodes (Figure 2). 1.2 Classification introduction The problem of classifying documents in general occurs in two variants: clas- sification in a well-known, restricted domain of classes, and in an unknown one. For both, the problem is reduced to calculating the similarity of docu- ments, usually ...
    ... the same set of terms assigned then sim(Di, Dj) is equal to 1 which reflects maximum similarity. When a domain of classes is known and limited, the problem is reduced to finding the appropriate class 6 Lee Raymond Dice – American biologist (1887-1977) Infotheca Vol. 19, No. 1, September 2019 57 Škorić ...
    ... with the largest sim(document, document class) value, i.e. the class most similar to the document that is the subject of the classification.7 The problem that arises in calculating the coefficient of similarity be- tween texts is high computer cost, which must be paid either in processing power or high ...

  • The Usage of Various Lexical Resources and Tools to Improve the Performance of Web Search Engines

    Krstev Cvetana, Stanković Ranka, Vitas Duško, Obradović Ivan (2008)
    In this paper we present how resources and tools developed within the Human Language Technology Group at the University of Belgrade can be used for tuning queries before submitting them to a web search engine. We argue that the selection of words chosen for a query, which are of paramount importance for the quality of results obtained by the query, can be substantially improved by using various lexical resources, such as morphological dictionaries and wordnets. These dictionaries enable semantic ...
    LR web services, MultiWord Expressions & Collocations, Information Extraction, Information Retrieval
    ... At the first glance, the main problem lies in the fact that the user, when composing a query, might omit some words related to the concept, thus reducing system recall. A simple query expansion by adding the omitted words would seemingly resolve this problem. However, the expansion of the set ...
    ... between the two. The problem is further complicated when searches are performed for highly inflective languages such as Serbian, which, moreover, equally uses two alphabets, Cyrillic and Latin. Some of the search engines, such as Google, have tackled the problem of inflection, and Google ...
    ... Google queries for Serbian are now expanded with the usage of some sort of a stemmer. However, this approach solves the inflection problem only partially and the solution is far from systematic. As is often the case with stemmers, Google expands the query by including not only (some) inflective ...

  • Application of the VIKOR Method for Selecting the Purpose of Recultivated Terrain after the End of Coal Mining

    Radmila Gaćina, Sanja Bajić, Bojan Dimitrijević, Tomislav Šubaranović, Čedomir Beljić, Dragoljub Bajić (2024)
    reclamation, coal, sustainable development, multi-criteria decision making, VIKOR method

  • Stabilnost kosina u stenskoj masi - savremeni koncepti i metode proračuna

    Zoran Berisavljević, Dušan Berisavljević, Miloš Marjanović (2021)
    Stabilnost kosina
    ... proizilazi iz Cinjenice da smo joS uvek na niskom stadijumu poznavanja fundamentalnih parametara stenske mase. U_ skorijoj buduénosti bi se za reSavanje problema u mehanici stena vrio verovatno mogla koristiti ,Bajesova verovatnocéa“. Zbog toga je za predvidanje ponaSanja objekta izgradenog uy, ili na stenskoj ...
    ... inteligencije danas je sve prisutnija u mehanici stena. U monografiji se izucavaju teorijski i prakti€éni aspekti primene mehanike stena za reSavanje problema stabilnosti kosina. Knjiga je jednim svojim delom prilagodena studentima master studija Rudarsko-geoloSkog fakulteta kao i inzenjerima - geotehniéarima ...
    ... efekat i akusti¢éna emisija, Griffith-ova teorija pukotina). Trece poglavije izucava klasifikacione sisteme koji se koriste u praksi za reSavanje problema stabilnosti kosina, a u Svojoj osnovi se uglavnom baziraju na tri sistema GSI, RMR i Q. Na poéetku je definisan pojam klasifikacioni sistem. Zatim ...

  • Non-Detonating Chemical Mixture for Non-Invasive Methods of Rock Breaking

    Lazar Kričak, Milanka Negovanović, Nikola Simić, Stefan Milanović (2024)
    Within the Innovation developed several different non-detonating chemical mixtures for non-invasive methods of rock breaking. Laboratory and polygon tests gave the satisfactory results and knowledge enough to start the practical experiments in the field. The basis of this innovation is a theoretical assumption that certain chemical mixtures release a large quantity of gases during combustion. If these gases are found in the enclosed space a growing pressure on the walls of the chamber in which combustion takes place will ...
    non-detonating, chemical mixture, rock breaking, borehole pressure

  • Primena termografije u rudarstvu

    Stevan Đenadić, Vesna Damnjanović, Predrag Jovančić, Dragan Ignjatović, Dragutin Jovković, Filip Miletić (2019)
    Danas, gotovo da nema oblasti u nauci i tehnici u kojoj se Infracrvena termografija ne primenjuje kao metoda za lociranje i praćenje zagrejanih objekata ili tela, beskontaktnu procenu temperature površina, i nedestruktivno ispitivanje materijala. U radu su prikazane mogućnosti i perspektive primene ove metode u oblasti rudarstva.
    infracrvena termografija, rudarstvo, monitoring
    ... (Slika 3). U slučaju identifikovanja problema na osnovu snimljenih termograma, brzom reakcijom moguće je sprečavanje prekida napajanja električnom energijom rudnika koji bi generisao gubitke u svakodnevnoj proizvodnji. U proseku, za rešavanje ovakvih problema potrebno je 4 do 6 h, što na kopu srednje ...
    ... nekoliko 104 t. U slučaju blagovremenog otkivanja greške ICT metodom, isti problem može rešiti za manje od 1 h. Nakon sprovedenih mera održavanja opreme, stručnjaci snimaju nove termograme kako bi se uverili da je problem otklonjen. U zavisnosti od potrebe ovakva inspekcija može se vršiti različitom ...
    ... kompanijama pokazuje da se o termografiji ne zna mnogo, izuzev da se njenim korišćenjem mogu detektovati mehaničke i električne komponente koje imaju problem sa pregrevanjem [9], i blagovremeno predvideti potencijalno samozapaljenje uglja [10-13]. U datom radu predstavljene su mogućnosti i perspektive ...

  • Coupling of artificial intelligence methods in the development of hybrid intelligent systems

    Ranka Stanković, Ivan Obradović, Nikola Lilić (2001)
    In this paper we present an approach which couples various artificial intelligence (AI) methods in the solution of complex problems that cannot adequately be solved by a single AI method. We argue that the resulting, hybrid intelligent systems (HIS) can be successfully implemented with the use of available AI software libraries. Different coupling methods are analyzed and a classification of hybrid systems based on the chosen method is given. Two case studies of hybrid systems used in mining engineering ...
    hibridni inteligentni sistemi, spregnuti sistemi, metode veštačke inteligencije, rudarske primene veštačke inteligencije
    ... The development of a hybrid system usually consists of the following six stages: 1) Problem analysis; 2) Identification of the properties required by an intelligent method in order to solve the given problem, followed by the selection of appropriate method(s); 3) Selection of an appropriate ...
    ... analysis Ventilation planing and analysis is one of the most complex problems in mining engineering. We approached it by decomposing the global problem into several tasks, each of them solvable by a different method. These methods were then coupled in various ways which resulted in a hybrid system ...
    ... development system. The interface developed for VENTEX enables a straightforward and easy manipulation of input data and control over parts of the problem- solving process. It also offers suggestions and recommendations to the user for the improvement of the overall performance of the mine ventilation ...

  • Optimizacija površinskog kopa Ciganuša – Škorac

    Vasilije Zejak (2024)
    U radu se govori o značaju optimizacije u savremenom rudarstvu i kako nam to softveri štede vreme, novac i olakšavaju procese planiranja.Konkretno u izradi ovog rada korišćen je softverski paket Whittle.Da bi se optimizacije mogla uspešno sprovesti, potrebno je konstruisati pre svega blok model ležišta kao i definisati niz tehno – ekonomskih parametara. Na osnovu tih podataka definiše se optimalna kontura i dinamika razvoja radova. U skladu sa definisanim podaci i odgovarajućim podlogama definisana je optimalna kontura površinskog kopa Ciganuša ...
    optimizacija, površinski kop Ciganuša - Škorac, blok model, strateško planiranje, optimalna kontura, dinamika razvoja, fazni razvoj
    ... od toga da li su parametri u optimizacionom problemu poznati slučajnog karaktera ili neodređeni, razlikuju se: > Deterministički problemi > Problemi stohastičke optimizacije > Problemi optimizacije u uslovima neodređenosti Deterministički problemi su oni procesi kod kojih su svi elementi ı ...
    ... Problemi optimizacije mogu se klasifikovati na osnovu različitih kriterijuma, a osnovna klasifikacija Je prema broju ograničenja, nivou poznavanja optimizacionih parametara i prirodi neizvesnoti promenjivih. Zavisno od toga da li postoje ograničenja na promenjive, razlikuju se problemi: ...
    ... troškova predstavlja primer kružnog problema u kome optimizacija granica kopa zavisi od troškova, a dovoljno tačno utvrđivanje 36 Optimizacija površinskog kopa Ciganuša – Škorac troškova nije moguće bez definisane optimalne konture. Rešenje ovoga kružnog problema obezbeđuje se sprovođenjem više ...

  • Процјена хазарда и ризика од клизишта за различите нивое просторног планирања у Републици Српској, БиХ

    Цвјетко С. Сандић (2022)
    Територија Републике Српске је у посљедних десетак година веома угрожена активирањем нових и реактивирањем старих клизишта. Она својим дјеловањем наносе огромне материјалне штете, па и људске жртве, те је неопходно озбиљније третирање и дјеловање у борби са овим природним хазардом. Чест проблем јесте одговорност, тј. надлежност институција из ове области и недостатак у законској регулативи која готово никако или само површно обрађује област хазарда и ризика од клизишта. Усљед непостојања праксе и усвојених методологија које су у примјени у свијету, циљ ...
    Kлизишта, склоност, хазард, ризик, процјена, просторно планирање, угроженост

  • Model inteligentnog sistema adaptivnog upravljanja procesom prerade rude

    Ivana M. Jovanović (2016-01-13)
    U oblasti procesa prerade rude, flotacijska koncentracija predstavlja jednu od najznačajnijih i najčešće primenjivanih metoda separacije korisnih od nekorisnih minerala. Samim tim, veoma je važno osigurati uspešan rad flotacijskog postrojenja kroz dostizanje zadovoljavajućih tehno-ekonomskih pokazatelja. Cilj upravljanja procesom flotacijske koncentracije je upravo optimizacija kvaliteta i iskorišćenja korisne komponente u koncentratu uz maksimizaciju profita. Shodno tome, istraživanja na polju modelovanja i upravljanja ovim procesom zauzimaju značajno mesto u praksi kontolnog inženjenringa.Teorijska istraživanja u okviru doktorske disertacije obuhvatila su analizu položaja ...
    flotacijska koncentracija, modelovanje, upravljanje, inteligentni sistem, soft kompjuting, fazi logika, veštačke neuronske mreže
    ... podacima. Podaci moraju biti prikupljeni tako da pokriju:  najširi opseg domena problema;  ne samo rutinske operacije već i izuzetke;  uslove na granicama domena posmatranog problema. Posmatrani problem treba da bude pogodan za rešavanje metodologijom ANN3. 2) Identifikacija i razdvajanje ...
    ... naučni ciljevi: (1) celovito sagledavanje i prepoznavanje ključnih obeležja razmatranog problema modelovanja i upravljanja procesom flotacijske koncentracije (2) istraživanje mogućih pristupa za rešavanje problema razvoja inteligentnog modela za adaptivno upravljanje procesom, sa akcentom na aplikaciji ...
    ... istraživanje i razvoj procesa i ušteda na vremenu. - Bolje razumevanje problema. - Pružanje podrške odlučivanju zaposlenima u postrojenju. - Unapređenje upravljanja znanjem. - Mogućnost rešavanja kompleksnih problema. - Intenzivniji transfer tehnologija. - Povećanje bezbednosti rada postrojenja ...

  • Aktuelni parametri za ocenu održivosti akumulacije Rovni

    Dokmanović Petar, Petrović Dragan (2010)

  • Možemo li verovati podacima? (Značaj kontrole kvaliteta u hidrohemijskim istraživanjima)

    Jana Štrbački (2022)
    procedure za uzorkovanje podzemnih voda, laboratorijske analize, obrada i interpretacija podataka

  • Geologija hidrotermalnog Cu-Au sistema Čukaru Peki

    Miloš Velojić (2022)
    Timočki magmatski kompleks, bakar, zlato, porfirska ležišta, masivni sulfidi

  • Ograničenja primene optimizacionih algoritama u slučaju kopova

    Dejan Stevanović, Mirjana Banković, Milica Pešić Georgiadis, Petar Marković, Dejan Ranković (2020)
    Proces optimizacije površinskih kopova, kao sastavni deo strateškog planiranja, veoma je važan sa stanovišta ostvarivanja maksimalnih efekata proizvodnje. To je složen zadatak koji vrlo često podleže vrlo strogim geometrijskim i drugim praktičnim rudarskim ograničenjima. Ova ograničenja u posebno su izražena na površinskim kopovima uglja, te u značajnoj meri mogu povećati stepen neizvesnosti rudarskog projekta, odnosno izazvati neželjena dejstva u pogledu profitabilnosti poslovanja. Iz tog razloga, veoma je važna primena savremenih optimizacionih alata, koji u značajnoj meri mogu olakšati celokupan ...
    ... vrednost će uvek imati kontura generisana za Fp = 1, odnosno u ovom slučaju kontura br.17 na dijagramu sa Slike 2 (D. Stevanović, 2015). 2. Opis problema U svetskoj rudarskoj praksi, i pored postojećih kritika, savremene metode optimizacije granica kopa, su široko su prihvaćene. U naučnoj rudarskoj ...
    ... generišu rezultate najveće praktične vrednosti. U slučaju optimizacije površinskih kopova ugljeva upotrebljivost ovih metoda u određenoj meri opada. Problem je posebno izražen ako se eksploatacija uglja vrši kontinualnom mehanizacijom. Geneza ograničenja u slučaju ugljeva, Je delom razumljiva ako se ...
    ... ali su za njih karakteristična, kao i negativni efekti istih. 79 a. Nemogućnost valorizacije strateškog cilja eksploatacije U opštem slučaju problem optimizacije granica površinskog kopa se svodi na pronalaženje konture koja Je sposobna da generiše najveći profit. U procesu proizvodnje površinski ...

  • INVENTS: A Hybrid Mine Ventilation Planning and Design System

    Lilić Nikola, Stanković Ranka, Obradović Ivan (2013)
    Ventilation system analysis is a complex process based on the calculation and analysis of numerous parameters. These problems can be successfully solved by the SimVent numerical package, but a full understanding and use of the obtained results require the involvement of an experienced specialist in the ventilation field. The solution was found in the creation of a hybrid system INVENTS, whose knowledge base represents a formalization of the expert knowledge in the mine ventilation field. In this paper we ...
    hybrid systems, mine ventilation, expert systems
    ... complex problems in order to obtain efficient communication between the symbolic and the numerical part of the system. In order to cope with this problem a separation of processes in coupled systems into independent modules is suggested. Furthermore, information interchange, i.e. communication among ...
    ... ented approach implemented as a system of frames offers a suitable formalism for the proposed decomposition of the ventilation state evaluation problem, since they both posses a hierarchical structure. The outlined features of the knowledge base alleviate both the coordination of knowledge within ...
    ... technology available for MS Windows applications. It enables a straightforward and easy manipulation of input data and control over parts of the problem-solving process. It also offers suggestions and recommendations to the user for the improvement of the overall performance of the mine ventilation ...

  • INVENTS: a hybrid system for subsurface ventilation analysis

    Nikola Lilić, Ranka Stanković, Ivan Obradović (2000)
    Ventilation system analysis is a complex process based on the calculation and analysis of numerous parameters. These problems can be successfully solved by the SimVent numerical package, but a full understanding and use of the obtained results require the involvement of an experienced specialist in the ventilation field. The solution was found in the creation of a hybrid system INVENTS, whose knowledge base represents a formalization of the expert knowledge in the mine ventilation field. In this paper we ...
    ... complex problems in order to obtain efficient communication between the symbolic and the numerical part of the system. In order to cope with this problem a separation of processes in coupled systems into independent modules is suggested. Furthermore, information interchange, i.e. communication among ...
    ... ented approach implemented as a system of frames offers a suitable formalism for the proposed decomposition of the ventilation state evaluation problem, since they both posses a hierarchical structure. The outlined features of the knowledge base alleviate both the coordination of knowledge within ...
    ... technology available for MS Windows applications. It enables a straightforward and easy manipulation of input data and control over parts of the problem-solving process. It also offers suggestions and recommendations to the user for the improvement of the overall performance of the mine ventilation ...

  • Naftno-matične stene i njihova zrelost u području Bašaida (Panonski basen)

    Nikoleta Aleksić, Aleksandar Kostić (2022)