Претрага

Упит dcterms_creator_txt:Ljubomir Popović

130 items

  • Геомеханички мониторинг у површинској експлоатацији

    Владимир Чебашек, Александар Милутиновић, Бојан Димитријевић, Небојша Гојковић (2010)
    ... nauka                                                          2. Lojanica Milan, Odeljenje građevinskih naika Za dopisnog člana SANU izabrani: 1. Popović Dejan, Odeljenje elektrotehničkik nauka                                                     2. Miloš Kojić, Odeljenje mašinskih nauka            ...

  • Contrastive Analysis of Syntax Patterns in Comparable Football Corpora in Spanish and Serbian Languages

    Jelena Lazarević, Olivera Kitanović (2024.)
    Cilj rada je istraživanje kolokabilnosti kao načina na koji se leksičke jedinice povezuju sa rečima iz različitih kategorija, formirajući veće jedinice. Istraživanje semantičkih i sintaksičkih principa ovih kombinacija u španskom i srpskom jeziku fudbala izvedeno je na komparabilnim fudbalskim korpusima SrFudKo i EsFudko, razvijenim u okviru doktorske disertacije Jelene Lazarević pod nazivom: Jezičke odlike diskursa novih medija o fudbalu: kontrastivna analiza na korpusu srpskog i španskog jezika. Korpus fudbala SrFudKo, kreiran na osnovu tekstova o fudbalu sa pet srpskih veb-portala: ...
    fudbal, korpusi, terminologija, kolokacije, srpski, španski

  • Merenje i praćenje temperature u cevovodima

    Jelena Plećaš (2024)
    U završnom radu pod naslovom „Merenje i praćenje temperature u cevovodima“ istražuje se značaj merenja temperature u industriji. Opisuje se kako je merenje temperature ključno za efikasno upravljanje procesima i održavanje sigurnosti.Postoje i razvijene su brojne metode merenja temperature, od kojih svaka ima svoju specifičnu primenu, u određenim oblastima. Rad obuhvata pregled razvoja termometrije, različite temperaturne skale, kao i detaljan prikaz instrumenata za merenje temperature. Posebna pažnja posvećena je greškama dodirnih termometara i metodama korekcije.Na kraju,rad se fokusira na ...
    temperatura, instrumenti, senzori, termometri, cevi
    ... ne može izgraditi delitelj ili sabirač. Zbog toga se etalon temperature ne može praviti na način kako se to radi za ekstenzivne veličine. ! Popović, M. (2004). Senzori i merenja, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Srpsko Sarajevo, 1.1. Termometrija U skladu sa drugim zakonom termodinamike ...
    ... nazivom termoskop, davao je slabu indikaciju temperature budući da je nivo zavisio od atmosferskog pritiska, a cevčica nije imala nikakvu skalu. ? Popović, M. (2004). Senzori i merenja, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Srpsko Sarajevo, 3 Blanuša, V., Zeljković, M., Živković, A., Štrbac, B., H ...
    ... distribuira vodenom parom prema potrošačima iz toplane u Vreocima. Zbornik Međunarodnog kongresa o procesnoj industriji-Procesing, 23(1). [2] Popović, Mladen (2004). Senzori ı merenja, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Srpsko Sarajevo, [3] Jacob Fraden, Handbook of Modern Sensors 3th ed ...

  • Knowledge Graphs in the Era of Large Language Models: Opportunities and Challenges

    Danka Jokić, Ranka Stanković, Jelena Jaćimović (2024)
    Pojava velikih jezičkih modela (eng. Large Language Models ili LLMs) je značajno uticala na oblast veštačke inteligencije, naročito u oblastima obrade prirodnog jezika i generisanju teksta. Međutim, ključno ograničenje ovih modela leži u nedostatku strukturiranog znanja i sposobnosti zaključivanja, što otežava njihovu primenu u stvarnom svetu, gde se zahteva tačnost iznetih činjenica i zaključivanje na osnovu konteksta. S druge strane, grafovi znanja nude primamljivo rešenje. Oni pružaju bogat izvor strukturiranog znanja, tako što predstavljaju entitete i njihove relacije u ...
    grafovi znanja, veliki jezički modeli, obrada prirodnog jezika, strukturirano znanje, kvalitet podataka, objašnjiva veštačka inteligencija, bezbednost sadržaja na internetu

  • Creation of a Training Dataset for Question-Answering Models in Serbian

    Ranka Stanković, Jovana Rađenović, Maja Ristić, Dragan Stankov (2024)
    Razvoj i primena veštačke inteligencije u jezičkim tehnologijama značajno su napredovali poslednjih godina, posebno u domenu zadatka odgovaranja na pitanja (Question Answering - QA). Dok su postojeći resursi za QA zadatke razvijeni za glavne svetske jezike, srpski jezik je relativno zanemaren u ovoj oblasti. Ovaj rad predstavlja inicijativu za kreiranje obimnog i raznovrsnog skupa podataka za obučavanje modela za odgovaranje na pitanja na srpskom jeziku, koji će doprineti unapređenju jezičkih tehnologija za srpski jezik. Pored brojnih istraživanja o jezičkim modelima ...
    veštačka inteligencija, obrada prirodnog jezika, jezički resursi, anotirani skupovi, ekstrakcija informacija, odgovaranje na pitanja

  • Social-Emo.Sr: Emotional Multi-Label Categorization of Conversational Messages from Social Networks X and Reddit

    Milena Šošić, Ranka Stanković, Jelena Graovac (2024)
    U digitalnom okruženju južnoslovenskih jezika, analiza emocija u tekstovima na društvenim mrežama postaje sve važnija za razumevanje javnog mnjenja, kreiranje personalizovanog sadržaja i analizu međusobnih interakcija korisnika. U okviru ovog rada predstavljamo detaljnu metodologiju i rezultate označavanja korpusa na srpskom jeziku prema Plutčikovom modelu kategorizacije, koji prepoznaje osam osnovnih emocionalnih kategorija, kao što su radost, tuga, bes, strah, poverenje, gađenje, iščekivanje i iznenađenje. Cilj istraživanja je da se analizira emocionalni sadržaj tekstova preuzetih sa društvenih mreža X (nekada Twitter) ...
    emocije, Plutčikov model, označavanje, korpus, društvene mreže, srpski jezik

  • Frequency and Length of Syllables in Serbian

    Marija Radojičić, Biljana Lazić, Sebastijan Kaplar, Ranka Stanković, Ivan Obradović, Ján Mačutek, Lívia Leššová (2019)
    Basic analyses of several properties of syllables (the rank-frequency distribution, the distribution of length, and the relation between length and frequency) in Serbian is presented. The syllabification algorithm used combines the maximum onset principle and the sonority hierarchy. Results indicate that syllables behave similarly to words as far as mathematical models are concerned, but values of parameters in models for syllables are quite different from those for words.
    frekvencije slogova, dužina slogova, srpski jezik
    ... Browne (1993). The Serbian phonological system consists of 30 phonemes - 5 vowels and 25 consonants, out of which 8 are sonorants (Stanojčić & Popović, 1999, or Piper & Klajn, 2013). By manner of articulation, phonemes are classified as plosives (their graphemic representations are b, p, d, t, g ...
    ... syllabic structure of spoken words: Evidence from the syllabification of intervocalic consonants. Language and Speech 40, 103-140. Stanojčić, Ž., Popović L. (1999). Gramatika srpskoga jezika. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. Strauss, U., Fan, F., Altmann, G. (2008). Problems in Qu ...

  • Petrofizička svojstva krečnjaka postamenta spomenika „Pobednik” na Beogradskoj tvrđavi

    Dijana Trajković (2024)
    Spomenik „Pobednik” je podignut 1928. godine na Gornjem gradu Beogradske tvrđave. Spomenik je predstavljen bronzanom muškom figurom sa orlom u desnoj ruci i spuštenim mačem u levoj ruci i delo je vajara Ivana Meštrovića, dok je postament delo arhitekte Petra Bajalovića. Postament je u vidu dorskog stuba sa kanelurama na visokoj kubičnoj bazi i izgrađen je od krečnjaka o čijem poreklu ne postoje zvanični literaturni podaci, ali u korelaciji sa ostalim objektima Beogradske tvrđave, pretpostavlja se da je za ...
    spomenik „Pobednik”, krečnjak, petrofizička svojstva, kompatibilnost
    ... koji je uočen i kod manastirskih kompleksa iz XV veka na Kosmaju (Popović, 2006). U kasnijim fazama izgradnje tvrđave, nakon 1740. godine, korišćen je litotamnijski krečnjak sa šireg područja Beograda, pre svega sa Tašmajdana (Popović, 2006). Eksploatacija krednog topčiderskog. krečnjaka je počela ...
    ... rekonstrukcije, dok je kamen korišćen samo za uglove bastiona i ravelina, konzole osmatračnica i fasade objekata — kapija beogradske tvrđave (Popović, 2006). Izloženost ugrađenog krečnjaka različitim faktorima raspadanja, rezultiralo je degradacijom kamenih elemenata, što Je u pojedinim slučajevima ...
    ... Beogradska tvrđava u prošlosti, sadašnjosti i budućnosti, naučni skupovi knj. XXXVI, Odeljenje istorijskih nauka knj. 9, SANU, Beograd, str. 91-102. Popović, M., 2006. Beogradska tvrđava, 2. dopunjeno izdanje, Javno preduzeće Beogradska tvrđava, Arheološki institut, Zavod za zaštitu spomenika grada ...

  • Razvoj integralnog modela za optimizaciju diskontinualnog sistema proizvodnje na površinskim kopovima nemetala

    Miodrag Čelebić (2024)
    Izbor optimalne mehanizacije u diskontinualnom sistemu transporta je jedna od najvažnijih odluka koju treba donijeti prilikom projektovanja površinskih kopova. Pri izboru optimalne mehanizacije, uticaj ima veliki broj faktora, kako prirodnih – geoloških i ekoloških, tako i tehničkih, ekonomskih i socijanih. Neki od njih se mogu izraziti numerički, u određenim mijernim jedinicama, a neki opisno, lingvističkim varijablama, shodno uslovima koji vladaju na rudnim ležištima, a koje karakterišu visok stepen neizvjesnosti i neodređenosti kako prilikom istraživanja, tako i tokom procesa eksploatacije ...
    izbor mehanizacije, tehnologija eksploatacije, diskontinualani sistem, ekspertsko odlučivanje, lingvističke varijable, MCDM, FAHP

  • Digital Library From A Domain Of Criminalistics As A Foundation For A Forensic Text Analysis

    Dalibor Vorkapić, Aleksandra Tomašević, Miljana Mladenović, Ranka Stanković, Nikola Vulović (2017)
    U ovom radu predstavljen je model koji omogućava prikupljanje, pripremu, opis metapodataka, upravljanje i eksploataciju, uključujući pretragu punog teksta dokumenata iz domena kriminalistike napisanih na srpskom jeziku. Predloženi pristup primenjuje se na veb portalu koji sakuplja različite tekstove nastale iz časopisa Akademije za kriminalistiku i policijske studije, Krivičnog zakona Srbije, konferencija „Tara“ i „Reiss“, kao i iz nekih doktorskih disertacija vezanih za ovu oblast istraživanje. Nakon obrade teksta, korpus koji sadrži preko 5500 stranica običnog teksta, kreiran je i ...
    Omeka, Wordnet, pretraga punog teksta, morfološka i semantička pretraga teksta, proširenje upita
    ... Serbian – Automata, Text and Electronic Dictionaries, Faculty of philology, Belgrade, 2008 16 Duško Vitas, Cvetana Krstev, Ivan Obradović, Ljubomir Popović, Gordana Pavlović-Lažetić”, An Processing Serbian Written Texts: An Overview of Resources and Basic Tools ”, in Workshop on Balkan Language ...
    ... Marrakech, Morocco, 28-30 May 2008, European Language Resources Association (ELRA), 2008 4. Duško Vitas, Cvetana Krstev, Ivan Obradović, Ljubomir Popović, Gordana Pavlović-Lažetić”,An Processing Serbian Written Texts: An Overview of Resources and Basic Tools ”, in Workshop on Balkan Language Resources ...

  • Optimising in electrical energy consumption in mining plants

    Snežana Aleksandrović, Vesna Damnjanović, Ilija Jeftenić (2018)

  • Inženjerskogeološka istraživanja za potrebe izgradnje tunela T1 na putnom pravcu Požega-Kotroman

    Andrija Popović (2024)
    Tokom izrade završnog rada korišćeni su podaci koje sam dobio u saradnji sa firmom „Saobraćajni institut CIP d.o.o.“, kao i ostala odgovarajuća stručna literatura.Osnovni cilj pisanja rada jeste definisanje određenih fizičko mehaničkih parametara i predlog podgrade i načina iskopa tunela na osnovu RMR klasifikacije.
    stenska masa, RMR klasifikacija, tunel, inženjerskogeološka istraživanja
    ... T1 na putnom pravcu Požega-Kotroman Andrija Popović Дигитални репозиторијум Рударско-геолошког факултета Универзитета у Београду [ДР РГФ] Inženjerskogeološka istraživanja za potrebe izgradnje tunela T1 na putnom pravcu Požega-Kotroman | Andrija Popović | | 2024 | | http://dr.rgf.bg.ac.rs/s/rep ...
    ... studije Inženjerskogeološka istraživanja za potrebe izgradnje tunela TI na putnom pravcu Požega-Kotroman Kandidat: Mentor: Prezime i ime:Andrija Popović prof. dr Miloš Marjanović Broj indeksa: G72/18 Beograd, septembar 2024. Komisija: 1. Miloš Marjanović, prof. dr., mentor 2. Biljana Abolmasov ...

  • Adsorption and degradation of some psychiatric drugs by sol-gel synthesized titania-based photocatalysts: influence of tungsten and sodium content

    Nina L. Finčur, Maja J. Šćepanović, Mirjana Grujić-Brojčin, Biljana F. Abramović, Jugoslav B. Krstić, Aleksandar Kremenović, Tatjana Srećković, Aleksandar Golubović (2019)
    Mesoporous anatase nanopowders were doped with 0.05−0.5 mol% of W6, in order to obtain more efficient photocatalyst than TiO2 Degussa P25 in the degradation of amitriptyline (AMI) under simulated solar irradiation (SSI). Dominant XRPD peaks were ascribed to anatase phase, with additional peaks which could correspond to brookite, TiO2 bronze and sodium titanate, Na2Ti9O19. The Raman scattering measurements have confirmed anatase as dominant phase, with broad Raman feature at ~270 cm−1 possibly related to Ti–O–Na stretching vibration. All W-doped ...
    Sol-gel synthesis, Doped titania nanopowders, XRPD, Raman spectroscopy, Adsorption and photocatalytic degradation, Psychiatric drugs

  • Proširivanje upita zasnovano na leksičkim resursima

    Ranka Stanković, Ivan Obradović, Cvetana Krstev (2009)
    U radu je opisano kako se leksički resursi za srpski jezik i softverski alati, razvijeni u okviru Grupe za jezičke tehnologije Univerziteta u Beogradu, mogu koristiti za unapređenje postavljanja upita. Rezultati pretrage mogu biti značajno unapređeni korišćenjem različitih leksičkih resursa, kakvi su morfološki rečnici i semantičke mreže. Izloženi pristup može se iskoristiti i u Sistemu naučnih, tehnoloških i poslovnih informacija, jer je efikasno pretraživanje ovog dragocenog resursa, imajući u vidu njegovu heterogenost i obim, kao i preovladavajući tekstualni sadržaj, ...
    ... namenama, pa samim tim otvaraju i mogućnosti njeogovog korišćenja u okviru SNTPI. LITERATURA [1] Vitas D., Pavlović-Lažetić G., Krstev C., Popović Lj., Obradović I. (2003): „Processing Serbian Written Texts: An Overview of Resources and Basic Tools“, Proc. of the International Workshop on ...

  • GIS Application Improvement with Multilingual Lexical and Terminological Resources

    Ranka Stanković, Ivan Obradović, Olivera Kitanović (2010)
    ... Zapisnici Srpskog geološkog društva za 2007. godinu, Srpsko geološko društvo, Beograd, pp. 37-44. Vitas D., G. Pavlović-Lažetić, C. Krstev, Lj. Popović, I. Obradović (2003): „Processing Serbian Written Texts: An Overview of Resources and Basic Tools“, Proceedings of the International Workshop ...

  • Spatial assessment of the areas sensitive to degradation in the rural area of the municipality Čukarica

    Natalija Momirović, Ratko Kadović, Veljko Perović, Miloš Marjanović, Aleksandar Baumgertel (2019)
    Nature and Landscape Conservation, Soil Science, Agronomy and Crop Science, Water Science and Technology

  • Improvement of geodatabase queries within GeolISS

    Ranka Stanković (2008)
    ... društva, Srpsko geološko društvo, Beograd. [7] ESRI Developer network (http://edn.esri.com) [8] Vitas D., G. Pavlović-Lažetić, C. Krstev, Lj. Popović, I. Obradović (2003): „Processing Serbian Written Texts: An Overview of Resources and Basic Tools“, Proceedings of the International Workshop on ...

  • FrameNet Lexical Database: Presenting a Few Frames Within the Risk Domain

    Aleksandra Marković, Ranka Stanković, Natalija Tomić, Olivera Kitanović (2021)
    U radu se daje kratak prikaz teorije semantike okvira, na kojoj je zasnovana leksička baza Frejmnet. Predstavljena je koncepcija ove mreže, kao i mogućnosti njene primene. Predstavljena je i leksička analiza koja se primenjuje u projektu izrade Frejmneta i ukazano na razlike između analize zasnovane na okviru u odnosu na analizu zasnovanu na reči. Zatim je prikazano nekoliko povezanih okvira koje prizivaju reči iz domena rizika. U radu je predstavljena i platforma NLTК pomoću koje se mogu koristiti ...
    Srpski jezik, semantika okvira, FrameNet, scenario rizika, rudarski korpus, obrada prirodnog jezika
    ... Марковић, Александра. 2017. “Однос граматике и речника – граматика инхерентна описним речницима српског jезика.” Наш jезик XLVIII (1-2): 27–43. Поповић, Љубомир. 2003. “Интегрални речнички модели и њихов значаj за лингвистички опис и анализу корпуса.” Научни састанак слависта у Вукове дане 31 (1): 201–220 ...
    ... Popović insists on shifting the focus to individual word senses and a lexeme used in one of its meanings is dubbed a sublexeme in his terminology (Поповић 2003, 202–203). In this paper, we decided to use the term lexical unit in order to stay within the framework’s terminology. 5. Here we are referring ...

  • Damage quantification of built stone on Dark Gate (Belgrade, Serbia): sample of damage index application for decay rate evaluation

    Maja Franković, Nevenka Novaković, Vesna Matović (2015)
    The Dark Gate is the monument of culture, part of the cultural and historical complex of the Belgrade Fortress. It is constructed of limestone blocks that after 270 years of exposure to environmental conditions and different anthropogenic influences show wide ranges of decay forms. During 2007, detail registration of all built limestone microfacies and weathering forms was done using tools of monument mapping. A correlation scheme ‘‘intensity– damage category’’ was made according to the type, intensity, and distribution of ...
    Krečnjak, mapiranje, Indeks raspadanja, brzina raspadanja, progresija
    ... built during the 6183 Turkish occupation and after 1739 based on the data from the Turkish archives and plans of the War Archives in Vienna (Popović 2006). The gate consists of a front facade, central aisle and three side rooms with fireplaces for guards in two of them. The south facade of ...
    ... Belgrade fortress. In: Čubrilović V (ed) Belgrade fortress in past, present and future, vol.XXXVI (9), Serbian academy of science and art, p 91-102 Popović M (2006) The fortress of Belgrade, 2nd edn, Javno preduzece “Beogradska tvrdjava”, Belgrade (in Serbian) Rothert E, Eggers T, Cassar J et al (2007) ...

  • A Mathematical Learning Environment Based on Serbian Language Resources

    Radojičić Marija, Obradović Ivan, Stanković Ranka, Utvić Miloć, Kaplar Sebastijan (2018)
    In recent years, in line with ever growing usage of Information technology, the learning environments are changing. The amount of available learning materials in various forms has increased. These new environments demand comprehensive learning systems, which enable management of the learning corpus with special attention paid to relevant lexical resources. In this paper we present the concept of a Mathematical Learning Environment in Serbian (MLES), which is based on a corpus of mathematical materials and various lexical resources, enabling ...
    mathematical content, text processing, mathematical formulae
    ... Detailed evaluation of the entire system is planned, which will provide directions for further improvement of MLES. REFERENCES [1] Vitas D., Popović Lj., Krstev C., Obradović I., Pavlović-Lažetić G., Stanojević M. (2012). The Serbian Language in the Digital Age, META- NET White Paper Series, ...