Претрага

Упит dcterms_subject_txt:računarska tehnika

355 items

  • Hidrodinamička analiza procesa starenja bunara sa horzontalnim drenovima na beogradskom izvorištu podzemnih voda

    Đorđije M. Božović (2023)
    Predmet istraživanja doktorske disertacije su bunari sa horizontalnim drenovima beogradskog izvorišta podzemnih voda, drugog najvećeg izvorišta ovog tipa na svetu, čiji je režim rada opterećen procesima intenzivnog starenja prisutnog od samog početka formiranja izvorišta, početkom 1950‒ih godina. Istraživanja sprovedena u okviru izrade disertacije su imala za cilj definisanje nove metodologije izučavanja procesa mehaničkog i biohemijskog kolmiranja drenova izradom detaljnih 3D numeričkih hidrodinamičkih modela, upotrebom postojećih, dostupnih i široko rasprostranjenih računarskih programa. Istraživanja su realizovana simulacijom ostvarenog režima podzemnih voda ...
    modeliranje podzemnih voda, hidrauličke karakteristike drenova, koeficijent propusnosti drenova, prifilterska zona drena, hidraulički otpori na drenovima, kolmiranje drenova, ulazne brzine podzemnih voda, MODFLOW, CLN Package
    ... ograničenja u geometrijskom predstavljanju bunara na rezultate modela. Najčešća tehnika za ublažavanje uticaja ovog ograničenja je dodatna diskretizacija prostora u zoni bunara, koja ima negativnu posledicu u vidu smanjenja računarske efikasnosti (povećanja dužine trajanja proračuna, potrebe za većim resursima ...
    ... namenskog računarskog programa koji bi obezbedio uslove istraživačima u predmetnoj oblasti da realizuju istraživanja i testiraju naučne hipoteze. Upravo je nedostatak adekvatnog softverskog alata uticao na to da se tokom godina istraživačke prakse širom sveta razviju brojni pristupi i tehnike u modeliranju ...
    ... biohemijskog kolmiranja drenova izradom detaljnih 3D numeričkih hidrodinamičkih modela, upotrebom postojećih, dostupnih i široko rasprostranjenih računarskih programa. Istraživanja su realizovana simulacijom ostvarenog režima podzemnih voda 15‒godišnjeg trajanja na formiranom modelu, na kojem su bunari ...

  • Hidrogeoekološki uslovi eksploatacije kamenih i mrkih ugljeva Srbije

    Branko R. Miladinović (2016-04-27)
    Ugalj predstavlja energent na čijoj osnovi se razvija privreda celog sveta.Zato mu se pridaje velika pažnja u eksploataciji i preradi, bez obzira na mnogeštetne uticaje na životnu sredinu, a posebno na efekat staklene bašte koji sestvara emisijom zagađujućih materija u atmosferu radom termoelektrana naugalj.U Srbiji, resurs koji se danas u najvećoj meri koristi u proizvodnjielektrične energije je ugalj i on učestvuje u proseku sa 70 %. U strukturi ukupneproizvodnje ugljeva, dominiraju lignitski ugljevi sa učešćem od 98 %, a ...
    Srbija, kameni i mrki ugalj, podzemna eksploatacija, preradauglja, rudničke vode, hemijski sastav, emisija zagađujućih materija, životnasredina
    ... Metali AAS-hidridna tehnika [mg/l] Kobalt Co <0,004 EPA 200.7Rev 5 Arsen As 0,04 EPA 206,3 Molibden Mo 0,012 EPA 200.7Rev 5 Metali AAS-tehnika hladnih para [mg/l] Silikati SiO2 17 EPA 200.7Rev 5 Živa Hg <0,0005 EPA 245,1 Stroncijum Sr 93,3 EPA 200.7Rev 5 Metali tehnika ICP/MS [mg/l] Titan ...
    ... 110.2 Metali AAS-Hidridna tehnika [mg/l] Boja [oCo-Pt ska] < 5 EPA 110.2 Arsen As 0,001 EPA 206,3 Miris bez EPA 140.1 Metali AAS-tehnika hladnih para [mg/l] Mutoća [NTU] 0,3 EPA 180.1 Živa Hg <0,0005 EPA 245,1 pH vrednost 7,1 ISO 10523:2008 Metali, tehnika ICP-OES [mg/l] Utrošak KMnO4 ...
    ... spregnutom plazmom-optičke emisione spektrometrije (ICP-OES). Arsen i živa su ispitivani atomskom apsorpcionom spektrometrijom hidridnom tehnikom (HGAAS) i tehnikom hladnih para (CVAAS), respektivno. Tokom kabinetskog rada, za statističku obradu podataka je korišćen licencirani program Statistika ...

  • A hundred years of Milutin Milanković's climate change theory - geological implications

    Dejan Radivojević (2020)
    Миланковићева теорија циклуса објављена пре сто година је најважнија теорија у наукама које проучавају климу и имала је велики утицај на дисциплине које се баве Земљом. Ипак, његов рад је чекао више од педесет година да би добио потврду. Може се рећи да Миланковићев рад највећи утицај на геологију има у изради астрономске временске скале, подршци хипотези континенталног дрифта и палеоклиматологији. Добри резултати примене астрономске временске скале на неогене седименте иницирали су примену ове методе у мезозојским и у последње ...
    циклостратиграфија, астономска временска скала, геолошка временска скала, климатске промене, континентални дрифт
    ... Pala eo - ecology, 142 (3–4): 123–138. RADIvojEvIć, D.N. 2020. Naftna industrija i klimatske promene [The oil industry and climate changes]. Tehnika, 75 (1): 31–37. RoUTLEDGE, R. 2013. Deep Time: The Story of Mother Earth. Retrieved from http://www.alpineanalytics.com/Cli- mate/DeepTime.html ...

  • Ostvarivanje dobiti pri uvođenju sistema agregatnih zamena na osnovnoj rudarskoj mehanizaciji površinskih kopova EPS

    Predrag Jovančić, Ignjatović Dragan, Đenadić Stevan (2021)
    Jedan od osnovnih zadataka na površinskim kopovima uglja je ostvarivanje zadovoljavajućeg vremenskog i kapacitetnog iskorišćenja kontinualnih sistema. Da bi se to postiglo, neophodno je izvršiti izmene u postojećoj strategiji održavanja. Preduslov je uvođenje agregatne zamene vitalnih delova na rudarskim mašinama. Benefiti su višestruki. Očekivani rezultati ovakvog pristupa su: smanjenje zastoja i povećanje vremena rada; direktne materijalne uštede; bolja organizacija rada; racionalizaciju radioničkih i magacinskih kapaciteta; povećanje vrednosti mašina. Da bi se uvela agregatna zamena neophodne su investicije za nabavku ...
    agregatne zamene, održavanje, mehanizacija, Benefit Cost analiza

  • Analiza obrazovnog sistema i kadrovskog potencijala Republike Srbije u oblasti rudarstva i geologije

    Dragan Ignjatović, Stevan Đenadić, Predrag Jovančić, Filip Miletić, Jovana Mitrović (2024)
    Adekvatno postavljen i kontinualno unapređivan sistem obrazovanja predstavlja jasan preduslov za razvoj pojedinca, društva i države u celini. Sistem obrazovanja u Republici Srbiji davno je postavljen, a reforme nisu do kraja sprovedene. Posebno je to izraženo u visokom obrazovanju gde reforma po bolonjskom sistemu nije do kraja sprovedena ili je negativno zloupotrebljena. Trenutno je sistem obrazovanja je pod velikim pritiskom usled oštrih zahteva tržišta rada. U ovom radu je izvršena analiza obrazovnog sistema u oblasti rudarstva i geologije u ...
    obrazovanje, rudarstvo, geologija
    ... cirkularne ekonomije (primene sekundarnih sirovina); • Jnovatiyvnost - sposobnost šireg shvatanja prostora i mogućnosti za usavršavanje rudarskih tehnika i tehnologija kroz projektovanje budućih rudarskih tehnologija koje povećavaju efikasnost, smanjuju negativan ckološki uticaj i pozitivno utiču na ...

  • Instrumentacija tokom remontnih radova na bušotini X-Y

    Marko Stepančev (2024)
    Osnovnu temu ovog rada predstavlja rešavanje problema koji se javljaju tokom proizvodnje nafte i gasa. Rad se bavi prikazivanjem različitih vrsta alata i njihovih karakteristika koji se koriste za instrumentaciju prilikom tekućeg ili kapitalnog remonta bušotine. Cilj ovog rada jeste olakšavanje izbora alata u zavisnosti od problema sa kojim se susrećemo na određenoj lokaciji. Za primer je prikazana instrumentacija prilikom vađenja filterske konstrukcije, što je jedna od čestih instrumentacija na našim naftnim poljima.
    proizvodnja, alat, instrumentacija, remont
    ... razloga, postoji mogućnost da oprema i alat u celini, ili samo jednim delom ostanu u bušotini i da se na normalan način ne mogu izvaditi iz bušotine. Tehnika spašavanja alata ı opreme koja se u takvim slučajevima primenjuje naziva se instrumentacija. Instrumentacija izgubljenog ili prihvaćenog alata je ...
    ... PLAVEC, R., HRELJAK, T., PULJIZ, J., BORZATTI, I, 1973. Priručnik za duboko bušenje, INA -Naftaplin, Zagreb, Str.230-233 MATANOVIĆ, D., 2007. Tehnika izrade bušotina, Rudarsko-geološko- naftni fakultet, Zagreb, Str. National oilwell varco — Bowen downhole tools catalog. URL: https://www.nov ...

  • Elektromagnetska sprega sistema litosfera-atmosfera-jonosfera

    Aleksandra B. Kolarski (2016-08-25)
    Radio talasi vrlo niskih frekvencija VLF (eng. Very Low Frequency) frekventnog opsega od 3 do 30 kHz, koji se prostiru talasovodom Zemlja-jonosfera (50 -90 km) su, kao što je poznato, efikasni i nezamenljivi u osmatranju pojava u niskoj jonosferi, sa tla...
    prostiranje talasa vrlo niskih frekvencija, talasovod Zemlja-jonosfera, globalno električno kolo, atmosfersko električno pražnjenje, kratkotrajne svetlosne pojave
    ... Dobijeni rezultati su u saglasnosti sa rezultatima proračuna na osnovu drugih modela niske jonosfere, kao i sa rezultatima merenja primenom različitih tehnika, sa tla i “in situ”. Ključne reči: Prostiranje talasa vrlo niskih frekvencija, Talasovod Zemlja-jonosfera, globalno električno kolo, Atmosfersko ...
    ... zapisima (rezolucije 33 ms) ili fotometrijskim zapisima (rezolucije 1 ms i bolje). Takođe, proučavani su iz vazduha pomoću različitih instrumentalnih tehnika (letilice, baloni, raketne probe), a u novije vreme i iz svemira npr. na Internacionalnoj svemirkoj stanici (Blanc et al., 2004) i misija Columbia ...
    ... u kroz različite tipove promena amplitude i faze duž trase signala, što se uspešno koristi u svrhe radiodijagnostike oblasti D. Primenjuje se tehnika registrovanja više različitih VLF talasa emitovanih od predajnika na različitim udaljenostima u odnosu na prijemnik. Prate se varijacije ...

  • Centar za hidrogeologiju karsta - 15 godina nauke i struke

    urednici Saša Milanović, Ljiljana Vasić, Zoran Stevanović, Branislav Petrović (2023)
    Centar za hidrogeologiju karsta
    ... e, lj. Vasić je zajedno sa B. Petrovićem i S. Milanovićem imala priliku dva puta da boravi u Institutu ATOMKI, i da se tom prilikom upozna sa tehnikama pripreme uzoraka i uređajima za izradu izotopskih analiza. Saradnja je nastavljena i narednih godina, a u julu 2021. godine, eksperti ATOMKI instituta ...
    ... the other organizations that supported and participated in this event. 15 CKH Multidisciplinarna konferencija „KARST 2022: Značaj, stanje tehnike i perspektiva korišćenja i zaštite resursa u karstu” Multidisciplinarna konferencija „Karst 2022: Značaj, stanje i perspektiva korišćenja i zaštite ...
    ... institut „Jovan Cvijić“ - SANU i Komisija za karst Srpskog geološkog društva. Mapes r op Otvaranje konferencije „KARST 2022: Značaj, stanje tehnike i perspektiva korišćenja i zaštite resursa u karstu” The opening ceremony of the conference “KARST 2022: Importance, State of the Art, and Prospective ...

  • Razvoj integralnog modela za optimizaciju diskontinualnog sistema proizvodnje na površinskim kopovima nemetala

    Miodrag Čelebić (2024)
    Izbor optimalne mehanizacije u diskontinualnom sistemu transporta je jedna od najvažnijih odluka koju treba donijeti prilikom projektovanja površinskih kopova. Pri izboru optimalne mehanizacije, uticaj ima veliki broj faktora, kako prirodnih – geoloških i ekoloških, tako i tehničkih, ekonomskih i socijanih. Neki od njih se mogu izraziti numerički, u određenim mijernim jedinicama, a neki opisno, lingvističkim varijablama, shodno uslovima koji vladaju na rudnim ležištima, a koje karakterišu visok stepen neizvjesnosti i neodređenosti kako prilikom istraživanja, tako i tokom procesa eksploatacije ...
    izbor mehanizacije, tehnologija eksploatacije, diskontinualani sistem, ekspertsko odlučivanje, lingvističke varijable, MCDM, FAHP

  • Optimizacija i planiranje površinskih kopova stohastičkim modelima

    Dejan R. Stevanović (2015-05-29)
    Savremeno rudarstvo izloženo je stalnom trendu pogoršanja uslova poslovanja.Mogućnost ostvarenja ekonomskih i drugih ciljeva rudarskog projektakompromitovana je stalnim pogoršanjem kvaliteta ležišta na kojima se vršieksploatacija, kao i značajnoj dozi neizvesnosti povezane sa geološkim,ekonomskim i tehničkim parametrima proizvodnje. U ovako kompleksnimuslovima poslovanja, matematički modeli sposobni da odgovore značajnimizazovima, odnosno ponude optimalna rešenja kojima se garantuje maksimalnoispunjenje projektovanih ciljeva, nameću se kao neophodnost.Trenutni, konvencionalni pristup optimizaciji i planiranju površinskih kopovazasniva se na algoritmima, razvijenim sredinom prošlog veka čije je opšteobeležje deterministički ...
    površinski kop, planiranje, optimizacija, stohastički modeli, kontrola kvaliteta uglja, neizvesnost.
    ... rudarskoj praksi razvijeno je više metoda za optimizaciju kontura kopa i sve one se mogu grubo podeliti na: − ručne metode − računarske metode − kombinovane računarsko-ručne metode. Ručne metode zasnivaju se najčešće na analizi završne konture, na velikom broju profila, čime se stiče predstava ...
    ... noloških parametara. Iz ovoga razloga, u praktičnom smislu, problem optimizacije granica površinskog kopa, računarskim metodama, svodi se na pravilan odabir ulaznih parametara. Mane računarskih metoda pre svega se ogledaju u čestoj nemogućnosti da odgovore na posebne (nestandardne) zahteve optimizacije ...
    ... Kombinovane metode se najčešće koriste u praksi i međusobno kombinuju pozitivne, a prevazilaze negativne osobine ručnih i računarskih metoda. Ove metode zasnivaju se na računarskom određivanju optimalne konture kopa i kasnijem ručnom, delimičnom, korigovanju optimalne konture u cilju njenog prilagođavanja ...

  • Optimizacija i planiranje površinskih kopova stohastičkim modelima

    Dejan R. Stevanović (2015-05-29)
    Savremeno rudarstvo izloženo je stalnom trendu pogoršanja uslova poslovanja.Mogućnost ostvarenja ekonomskih i drugih ciljeva rudarskog projektakompromitovana je stalnim pogoršanjem kvaliteta ležišta na kojima se vršieksploatacija, kao i značajnoj dozi neizvesnosti povezane sa geološkim,ekonomskim i tehničkim parametrima proizvodnje. U ovako kompleksnimuslovima poslovanja, matematički modeli sposobni da odgovore značajnimizazovima, odnosno ponude optimalna rešenja kojima se garantuje maksimalnoispunjenje projektovanih ciljeva, nameću se kao neophodnost.Trenutni, konvencionalni pristup optimizaciji i planiranju površinskih kopovazasniva se na algoritmima, razvijenim sredinom prošlog veka čije je opšteobeležje deterministički ...
    površinski kop, planiranje, optimizacija, stohastički modeli, kontrola kvaliteta uglja, neizvesnost.
    ... rudarskoj praksi razvijeno je više metoda za optimizaciju kontura kopa i sve one se mogu grubo podeliti na: − ručne metode − računarske metode − kombinovane računarsko-ručne metode. Ručne metode zasnivaju se najčešće na analizi završne konture, na velikom broju profila, čime se stiče predstava ...
    ... noloških parametara. Iz ovoga razloga, u praktičnom smislu, problem optimizacije granica površinskog kopa, računarskim metodama, svodi se na pravilan odabir ulaznih parametara. Mane računarskih metoda pre svega se ogledaju u čestoj nemogućnosti da odgovore na posebne (nestandardne) zahteve optimizacije ...
    ... Kombinovane metode se najčešće koriste u praksi i međusobno kombinuju pozitivne, a prevazilaze negativne osobine ručnih i računarskih metoda. Ove metode zasnivaju se na računarskom određivanju optimalne konture kopa i kasnijem ručnom, delimičnom, korigovanju optimalne konture u cilju njenog prilagođavanja ...

  • Substitution reactions of some novel sterically hindered monofunctional Pd(II) complexes

    Aleksandar Mijatović, Jovana Bogojeski, Biljana Petrović, Živadin D. Bugarčić (2011)
    Reakcije supstitucije monofunkcionalnih kompleksa [(TLtBu)PdCl]+ i [Pd(tpdm)Cl]+, gde je TLtBu = 2,6-bis[(1,3-di-terc-butilimidazolin-2-imino)metil]piridin i tpdm = terpiridindimetan, sa nukleofilima kao što su: tiourea, I−, Br−, NO2−, piridin i dimetil-sulfoksid (DMSO) proučavani su u 0,1 M vodenom rastvoru NaClO4 u prisustvu 10 mM NaCl. Reakcije su sprovedene na tri različite temperature (288, 298 i 308 K) korišćenjem tehnike zaustavljenog protoka na različitim temperaturama. Reakcije supstitucije su praćene pod uslovima pseudo prvog reda sa velikim viškom nukleofila. Dobijeni rezultati pokazuju da kompleks ...
    Materials Chemistry, Inorganic Chemistry, Physical and Theoretical Chemistry

  • The interaction of organoselenium trans-palladium(II) complexes toward small-biomolecules and CT-DNA

    Vera M. Divac, Aleksandar Mijatović, Marina D. Kostić, Jovana Bogojeski (2017)
    Serija organoselenijum trans-paladijum(II) kompleksa 1 (bis(2-(fenilselanilmetil)oksolan)dihloropaladijum(II)), 2 (bis(2-(fenilselanilmetil)oksan)dihloropaladijum(II)) i 3 (bis(2) ,2-dimetil-3-(fenilselanil)oksan)dihloropaladijum(II)) su korišćeni za ispitivanje reaktivnosti ovog specifičnog tipa kompleksa prema različitim bio-molekulima. Ovaj sistem je od posebnog interesa jer se jako malo zna o supstitucionim reakcijam organoselenijum paladijum(II) kompleksa sa trans konfiguracijom. Zamena koordinovanog hlorida sa serijom malih bio-molekula (l-Met, l-His, l-Cis, GSH i 5′-GMP) proučavana je pod uslovima pseudo-prvog reda kao funkcija koncentracije nukleofila i temperature korišćenjem tehnika zaustavljenog toka. Rezultati za proučavane komplekse ukazuju da ...
    Pd(II), Selen, Substitucija, Kinetika, Mehanizam

  • Laboratory Testing of Nanosilica- Reinforced Silicate and Polyacrylamide Gels

    Irina Zahirovic, Dušan Danilović, Milica Šuput Vranjin, Miloš Tripković (2023)
    drilling fluid formulation, upstream oil and gas, fluid dynamics, fluid loss control, gel

  • Evaluation of the effects of wastewater heat pump integration into district heating systems by simulation

    Dejan Ivezić, Marija Živković, Dimitrije Manić, Aleksandar Madžarević, Boban Pavlović, Dušan Danilović (2023)
    The integration of wastewater heat pumps (using purified water) in district heating systems is analyzed in this paper. The simulation procedure is proposed to analyze the impacts of stochasticity of purified water temperature and flow to heat pump integration and operation. The analysis includes calculation of the daily and seasonal coefficient of performance, as well as fossil fuel savings and CO2 emission reduction due to wastewater heat pump use. The proposed procedure is implemented for the case study in ...
    otpadne vode, toplotna pumpa, daljinsko grejanje, simulacija

  • Analiza stabilnosti kosine na magistralnom putu M-1, deonica Lipci-Ljuta

    Ksenija Gredić (2024)
    Katedra za Geotehniku održala je sednicu na kojoj mi je odobrena tema za završnirad pod naslovom “Analiza stabilnosti kosine na magistralnom putu M-1, deonica Lipci-Ljuta” u opštini Kotor.Za mentora je izabran van.prof.Miloš Marjanović, dok za članove komisije su izabrani prof.dr. Biljana Abolmasov i doc.dr. Zoran Berisavljević. Tokom izrade završnog rada, korišćeni su podaci iz “Elaborata o rekonstrukciji magistralnog puta M-1 (M-2), dionica Lipci-Ljuta, dužine cca 15km”, kao i ostala odgovarajuća stručna literatura. Na osnovu terenskih radova i dobijenih rezultata ...
    analiza stabilnosti, stijenska masa, kinematska analiza, inženjerskogeološko kartiranje
    ... vršeno je mjerenje čvrstoće Šmitovim čekićem, slika 2. Strana 5 / 34 Slika 2. Čvrstoća izmjerena Šmitovim čekićem. (Ksenija Gredić). Takođe, tehnika kojom su dobijene podloge za dalji rad jeste fotografisanje i snimanje istražnog područja dronom marke DJI Mavic Air 2, visoke rezolucije (5472x3648) ...

  • Analiza stabilnosti kosine na magistralnom putu M-1, deonica Lipci-Ljuta

    Ksenija Gredić (2024)
    Katedra za Geotehniku održala je sednicu na kojoj mi je odobrena tema za završnirad pod naslovom “Analiza stabilnosti kosine na magistralnom putu M-1, deonica Lipci-Ljuta” u opštini Kotor.Za mentora je izabran van.prof.Miloš Marjanović, dok za članove komisije su izabrani prof.dr. Biljana Abolmasov i doc.dr. Zoran Berisavljević. Tokom izrade završnog rada, korišćeni su podaci iz “Elaborata o rekonstrukciji magistralnog puta M-1 (M-2), dionica Lipci-Ljuta, dužine cca 15km”, kao i ostala odgovarajuća stručna literatura. Na osnovu terenskih radova i dobijenih rezultata ...
    analiza stabilnosti, stijenska masa, kinematska analiza, inženjerskogeološko kartiranje
    ... vršeno je mjerenje čvrstoće Šmitovim čekićem, slika 2. Strana 5 / 34 Slika 2. Čvrstoća izmjerena Šmitovim čekićem. (Ksenija Gredić). Takođe, tehnika kojom su dobijene podloge za dalji rad jeste fotografisanje i snimanje istražnog područja dronom marke DJI Mavic Air 2, visoke rezolucije (5472x3648) ...

  • Petrološke karakteristike dunavskog šljunka (Beograd – Zemun)

    Miloš Mihajlović (2024)
    Dunavski šljunak u okolini Zemuna karakterističan je za obalne rečne naslage formirane dugotrajnim procesima erozije i transporta materijala koje reka Dunav nosi sa različitih područja uzvodno. Ispitivanja šljunka sa lokacije „Gemax” su pokazala je šljunak uglavnom zaobljen, najčešće u rasponu od nekoliko milimetara do nekoliko centimetara u prečniku. Kako Dunav nosi materijal sa velikog sliva, ovaj šljunak sadrži raznovrsne sastojke sa dominacijom kvarca i odlomaka stena visokosilicijskog sastava. Mineraloško-petrografska ispitivanja pokazala su prisustvo klasta različitog sastava, čime je potvrđena ...
    Dunav, šljunak, mineraloško-petrografska ispitivanja, građevinarstvo
    ... Slika 3. Uzimanje uzorka nevezanog sedimenta sa kupaste deponije. 2.4.2. Granulometrijska analiza Metoda prosejavanja je jedna od najstarijih tehnika zastupljena u laboratorijskom radu obezbeđuje jednostavnost, ekonomičnost i visoku tačnost (Matović i dr, 2019). Za izvođenje metode potrebna je ...

  • Navigacija budućnosti: poslovni rizici i prilike u rudarskoj industriji

    Petar Marković, Dejan Stevanović, Mirjana Banković, Vuk Lazić (2024)
    Sektor rudarstva i metalurgije se globalno suočava sa brzo evoluirajućim okruženjem u 2024. godini, koje karakteriše jedinstvena međusobna zavisnost rizika i prilika. Sektor je u središtu globalne energetske tranzicije, uz rastuću potražnju za kritičnim mineralnim sirovinama poput litijuma, nikla i bakra, koji su od suštinskog značaja za tehnologije obnovljive energije i električna vozila. Međutim, ova sve veća odgovornost donosi brojne izazove, uključujući pojačanu pažnju na ekološke, društvene i upravljačke (ESG) faktore, fizičke i tranzicione rizike uzrokovane klimatskim promenama, i ...

  • Arhitektonsko-građevinski kamen Crne Gore, stanje i potencijali

    Darko Božović, Vladimir Simić (2023)
    arhitektonsko-građevinski kamen, rezerve, kvalitet, potencijalnost