Претрага

Упит dcterms_subject_txt:поступци засновани на срединама

1795 items

  • Reducing environmental impact caused by mining activities in limestone mines

    Radmila Gaćina, Bojan Dimitrijević (2022)
    Mining and its related activities have always resulted in changes in the environment and these changes can vary from one area to another. As a result of mining, several types of changes can be distinguished: destruction of land and existing vegetation, changes in terrain topography, modification in air quality, changes in surface and groundwater quality, as well as change geotechnical conditions of the rock. Environmental impact of mining have been a public concern. There is widespread global interest in mining ...
    uticaj na životnu sredinu, rudarstvo, degradirana područja, održivost, rekultivacija

  • Knowledge Graphs in the Era of Large Language Models: Opportunities and Challenges

    Danka Jokić, Ranka Stanković, Jelena Jaćimović (2024)
    Pojava velikih jezičkih modela (eng. Large Language Models ili LLMs) je značajno uticala na oblast veštačke inteligencije, naročito u oblastima obrade prirodnog jezika i generisanju teksta. Međutim, ključno ograničenje ovih modela leži u nedostatku strukturiranog znanja i sposobnosti zaključivanja, što otežava njihovu primenu u stvarnom svetu, gde se zahteva tačnost iznetih činjenica i zaključivanje na osnovu konteksta. S druge strane, grafovi znanja nude primamljivo rešenje. Oni pružaju bogat izvor strukturiranog znanja, tako što predstavljaju entitete i njihove relacije u ...
    grafovi znanja, veliki jezički modeli, obrada prirodnog jezika, strukturirano znanje, kvalitet podataka, objašnjiva veštačka inteligencija, bezbednost sadržaja na internetu

  • Sitni, ali bitni: uloga sitnih sisara, herpetofaune i mekušaca u rekonstrukciji pleistocenskih paleosredina

    Katarina Bogićević, Draženko Nenadić, Dragana Đurić, Mihajlo Jovanović, Aleksandra Savković (2023)
    Fosilni ostaci životinja i biljaka imaju važnu ulogu u rekonstrukciji pleistocenskih paleosredina. U ovom radu opisan je značaj tri grupe životinja: sitnih sisara, herpetofaune I mekušaca. Mada je za rekonstrukciju važan sastav čitave asocijacije, nalasci pojedinih vrsta mogu biti dovoljno indikativni da otkriju tip staništa ili klimatske uslove. Posebnu teškoću pri rekonstrukciji paleosredina u Srbiji predstavlja činjenica da klimatske promene na Balkanskom poluostrvu nisu bile tako oštre kao u srednjoj i zapadnoj Evropi, pa ne postoji drastična razlika u ...
    ... apsolutna temperatura i količina padavina na osnovu procentnog učešća raznih vrsta glodara koji su indikatori vlažne, suve, hladne ili tople klime. Fosilni ostaci herpetofaune su takođe veoma korisni pri rekonstrukciji sredina u kojima su živeli. Ratnikov je na primeru istočnoevropskih vodozemaca ı ...
    ... promenama. Na osnovu ostataka mekušaca mogu se dobiti ı drugi značajni podaci korisni za rekonstrukciju paleosredina, kao npr. da li je neposredno okruženje bilo šumskog, stepskog ili otvorenog tipa (vlažne livade do stepe), da li su to vrste koje ukazuju na močvarnu, rečnu i Jezersku sredinu ili su ...
    ... nekih delova američkog kontinenta. Na osnovu analogije sa savremenim korbikulama, može se zaključiti da su naslage sa prisustvom pleistocenskih korbikula stvarane tokom toplih klimatskih etapa. Veoma bitne podatke o paleoklimatskim karakteristikama životne sredine mogu se dobiti i geohemijskim ...

  • Određivanje broja kamiona za transport jalovine na površinskom kopu „Šuplja Stijena“

    Siniša Bujišić (2024)
    U radu će se govoriti o praktičnoj primeni programskog paketa Talpac za određivanje broja kamiona za transport jalovine na površinskom kopu „Šuplja Stijena“, kao i o ulozi i značaju ovog programa u savremenom rudarstvu. Na osnovu ulaznih podataka i informacija vezanih za Šuplju Stijenu, uz pomoć programskog paketa Talpac izvršeno je projektovanje transportnih trasa. Transportne trase projektovane su tako da obezbede siguran rad ljudstva i opreme, a optimizovane su po pitanju transportnih dužina i organizacije proizvodnje. Kako bi se ...
    alpac, Površinski kop, Transport, Jalovina, Kamion, Šuplja Stijena
    ... Primenjuju se na površinskim kopovima svih veličina, a posebno kod dubokih kopova metaličnih sirovina pri selektivnom otkopavanju. Završni rad Siniša Bujišić R44/20 Diskontinualni sistem eksploatacije obuhvata sledeće tehnološke postupke: višeredno bušenje i miniranje na rastresanje, utovar ...
    ... radnog organa ı izvršnih mehanizama. Radni organ (kašika) neposredno deluje na radnu sredinu pri čemu potrebna kretanja i sile dobija od izvršnih mehanizama. Ciklični bageri, poznatiji kao bageri kašikari dele se na hidraulične ı užetne bagere. Po položaju kašike se dele bagere (čeonom) ı dubinskom ...
    ... U tom procesu Je najvažnija usklađenost kapaciteta i optimizacija rada utovarne i transportne opreme. Podela transportnih procesa može biti zasnovana na: • energija koja ga obezbeđuje (mehanički,hidraulički,pneumatski) • principu delovanja (kontinualni,diskontinualni,kombinovani) • u pogledu ...

  • Remedijacija otpadnih voda Rudnika prirodnim zeolitom

    Igor Veličković (2024)
    U radu je razmatrano prečišćavanje otpadnih flotacijskih voda sa područja rudnika Rudnik prirodnim zeolitskim tufom sa planine Jastrebac. Prečišćavanje otpadnih flotacijskih voda sa područja rudnika Rudnik prirodnim zeoliskim tufom sa obronaka planine Jastrebac pokazala se veoma efikasnom. Naime, u tri otpadne flotacijske vode utvrđen je povišen sadržaj arsena, hroma, gvožđa, mangana, kao i nikla. Jednostavnim tretmanom zeolitskim tufom iz ovih voda uklonjeni su svi ovi elementi. Sadržaji gvožđe i mangana su sniženi od 95 do 99 %, dok su ...
    flotation waste water, zeolite tuff, purification
    ... Ootpornostna agresivne sredine; Prirodni zeolit-klinoptilolit karakteriše visoka otpornost na toplotu i otpornost na agresivne supstance, posebno na kiseline i jonizujuće zračenje. Kod ljudi i životinja nisu pronađeni štetni efekti sa produženom upotrebom u tolerisanim dozama lekova na bazi prirodnog ...
    ... dozvoljene koncentracije opasnih i štetnih materija koje mogu da sadrže vode koje se ispuštaju u životnu sredinu (tabela 7.1). Praktično se ovde misli na vode koje se mogu koristiti u poljoprivredi, na primer za navodnjavanje. Ispitivane vode su pre tretmana zeolitskim tufom sadržale tri do četiri ...
    ... environment. J. Geochem. Explor. 181, 160—171. Zdravković, A. 2020. Mehanizam formiranja sekundarnih minerala na odlagalištima Pb-Zn rudnika Rudnik i njihov uticaj na životnu sredinu, doktorska disertacija, Univerzitet u Beogradu, Rudarsko-geološki fakultet, Beograd, 107. Šarić, K., Cvetković ...

  • Procena rizika eksploatacije deponije pepela i šljake Ćirikovac u Kostolcu

    Sijerković Nevena, Nišić Dragana (2018)

  • The correlation of Upper Miocene lithostratigraphic units of the southern part of the Pannonian basin

    Filip Anđelković, Dejan Radivojević (2019)
    gornji miocen, litostratigrafske jedinice, formacije, Panonski basen

  • Strategic Environmental Assessment and the precautionary principle in the spatial planning of wind farms – European experience in Serbia

    Boško Josimović, Aleksandar Cvjetić, Danilo Furundžić (2021)
    Spatial determination planning is at an initial and very sensitive step in the development of wind farms. On one hand, it is important to maximize the potential of wind in a particular area, and on the other hand, it is important to achieve environmental protection (including the human population and natural heritage) in the same space at the same time. With this in mind, it is important to balance all the requirements that are relevant for reaching the optimal ...
    Obnovljiva energija, Održivost, Životna sredina

  • Smanjenje sleganja plitkih temelja primenom mikrošipova

    Slobodan Ćorić, Dragoslav Rakić (2021)
    Mikrošipovi su šipovi malog prečnika koji se grade tako što se u tlu specijalni postupkom formira bušotina koja se zatim armira i injektira. Njihov prečnik je najčešće 150 – 300 mm, a dužina može da bude i više desetina metara. Mikrošipovi mogu da se grade u svim vrstama tla i mogu da budu vertikalni i kosi. Oni se, stoga, koriste kao zamena za konvencionalne šipove i ankere. Primena mikrošipova u fundiranju predstavlja jedan savremeni način izgradnje i sanacije temelja/objekata. ...
    mikrošipovi, sleganje plitkih temelja i mikrošipova, krutost tla i mikrošipova

  • Priprema ležišta za eksploataciju primenom podetažne metode otkopavanja otkopavanja sa zapunjavanjem

    Mirko Kurdulić (2024)
    Rudarstvo je ključna grana industrije koja obezbeđuje osnovne sirovine neophodne za razvoj savremenih tehnologija i infrastrukturnih projekata. Sa razvojem tehnoloških inovacija i povećanjem globalne potražnje za mineralnim resursima, efikasnost i bezbednost u rudarstvu postaju prioriteti. Ovaj diplomski rad istražuje aspekte koji se odnose na optimizaciju, analizu i unapređenje tehnika eksploatacije i obrade mineralnih resursa, sa posebnim fokusom na pripremu ležišta za eksploataciju primenom podetažne metode otkopavanja sa zapunjavanjem otkopa.Podetažna metoda otkopavanja sa zapunjavanjem otkopa u radu će biti analzirana ...
    rudarstvo, priprema ležišta, optimizacija, eksploatacija, podetažne metode, zapunjavanje, životna sredina
    ... pod uglom od 90* u odnosu na horizontalu i buše se vertikalno iz otkopnih hodnika. Slika 8. Garnitura za bušenje dugačkih bušotina SIMBA S7D Otkopni hodnik se postavlja na sredini otkopne komore, omogućavajući simetrično raspoređivanje bušotina u lepezi u odnosu na osu hodnika. Bušenje se može ...
    ... troškove, pomažu u donošenju finansijskih odluka ı obezbeđuju ekonomsku održivost projekta. (7) 7.3Uticaj na životnu sredinu Priprema ležišta uključuje procenu uticaja na životnu sredinu i razvoj strategija za minimizaciju negativnih posledica. Planiranje uključuje mere za očuvanje prirodnih ...
    ... tehnološki postupci otkopavanja uključujući izbor mehanizacije, provetravanje otkopnih radilišta, te organizaciju rada na otkopavanju. (3) Usvojena metoda otkopavanja potrebno je da bude saglasna prirodnim uslovima u ležištu, uz podrazumevano primenu odgovarajućih tehnoloških postupaka za koje ...

  • Uticaj promena klime na procenu hazarda od klizišta na putnoj mreži Srbije

    Abolmasov Biljana (2017)

  • Poboljšanje geotehničkih uslova izgradnje nasipa upotrebom geosintetika

    Anastasija Radovanović (2024)
    Za potrebe izrade rada na Master akademskim studijama ,,Rudarsko-geološkog fakulteta,,, studijskog programa Geotehnika, pod mentorstvom prof. dr Gordane Hadži-Niković , izvršena je detaljna analiza stabilnosti kosina nasipa na Vranjskoj petlji. Geotehnička istraţivanja i ispitivanja terena izveo je “Zavod za geotehniku iz Instituta za puteve a.d. Beograd”, a investitor je “Javno preduzeće, Putevi Srbije”.Metodološki pristup koji je korišćen za analizu stabilnosti kosina nasipa jeste kabinetsko istraživanje dostavljene dokumentacije i geostatički proračuni analize stabilnosti kosina nasipa, korišćenjem savremenih softverskih alata.Krajnji zaključak izvedenih istraţivanja je da ...
    tlo, nasip, analiza stabilnosti, faktor sigurnosti, geosintetici
    ... odredjen problem. U postupku rada pretpostavljaju se vrijednosti A ı F,. Zatim se jednim iterativnim postupkom ove vrijednosti mijenjaju sve dok se ne zadovolje uslovi ravnoteže kliznog tijela. Složenost navedenog iterativnog postupka uslovljava da se proračun sprovodi isključivo na elektronskim računarima ...
    ... a gdje Je: – Ti- sila u geosintetiku u sloju i - yi- krak sile T; u odnosu na centar rotacije O – _ m- broj slojeva geosintetika. U geotehničkoj praksi najčešće se usvaja da je E, > 1.4. Prikazani postupak analize stabilnosti može da se vrši ı sa efektivnim i sa ukupnim naponima. Ono što ...
    ... apsolutnom kotom prikazani su na Inženjerskogeološkoj karti u Prilogu 1. 23 Nakon istražnog bušenja, obavljeno Je inženjerskogeološko kartiranje jezgra, prilikom čega su uzeti uzorci za laboratorijska ispitivanja. A takođe je izvršeno razdvajanje litološke sredine po sastavu, strukturi, teksturi ...

  • Konceptualni model hidrogeotermalnog sistema šire okoline Brusa - geološki, geofizički i hidrogeološki uslovi / Conceptual model of hydrothermal system of Brus area - geological, geophysical and hydrogeological condition

    Dejan Milenić, Ana Vranješ, Marinko Toljić, Ivana Vasiljević, Natalija Radosavljević, Matija Ognjanović (2024)
    Na širem području Brusa izvedena su naučna multidisciplinarna istraživanja za potrebe ocene geotermalnog potencijala sa zadatkom de9inisanja uslova formiranja geotermalnih i termomineralnih resursa. Interpretacijom podataka zaključeno je da je na predmetnom terenu formiran "hibridni" hidrogeotermalni sistem, koji sadrži elemente sistema u rov-strukturi i elemente konvektivnog hidrogeotermalnog sistema sa rezervoarom u pokrivaču granitoidne intruzije. Sistem čine dva nezavisna hidrogeotermalna rezervoara. Prvi rezervoar formiran je u gornjokrednim krečnjacima na dubini od oko 1550 m. Maksimalne prognozne temperature hidrogeotermalnih resursa u krečnjačkom ...
    hidrogeotermalni sistem, gornjokredni krečnjaci, trijaski mermeri, Brus

  • Uticaj raspadanja na stabilnost kosina u mekoj stenskoj masi

    Anđela Despotov (2024)
    U radu je opisano ponašanje mekih stenskih masa koje su izložene porecesu raspadanja tokom određenog vremenskog perioda. Meke stenske predstavljaju kritične vrste stenskih masa pošto izazivaju različite probleme tokom izvođenja građevinskih radova. Meke stene mogu biti sedimentne stene, raspadnute metamorfne i magmatske stene. Odlikuju se niskim vrednostima čvrstoće, visokom deformabilnošću, visokom plastičnošću, podložne su dezintegraciji i fizičko-hemijskom raspadanju, odnosno ubrzanom dejstvu površinskog raspadanja usled atmosferskih uticaja.Za klasifikaciju mekih stenskih masa koriste se modifikovane verzije već postojećih klasifikacionih sistema. Jedan ...
    meke stenske mase, dezintegracija, klasifikacioni sistemi, Slake durability test
    ... Jednoaksijalne čvrstoće mekih stena 2MPa, dok gornja iznosi 20MPa. ISO14689-1 (2003) je predložio mehaničku klasifikaciju stena zasnovanu na jednoaksijalnoj čvrstoći na pritisak (UCS) gde slabe do ekstremno slabe stene imaju UCS u opsegu od <1 do 25 MPa. U pojedinim slučajevima one su previše meke ...
    ... značajne razlike u vrednostima modula deformacije kada se on određuje različitim empirijskim postupcima. Izbor projektnih parametara čvrstoće na smicanje u ovim stenama zavisi od karakteristika lokacije na kojoj se vrši istraživanje, a pre svega od geološke strukture, slabih zona i diskontinuiteta ...
    ... 5, dok se izgled uzoraka pre i posle opita može videti na slici 12. Nakon drugog ciklusa opita, Id se kreće u vrednostma između 92% i 97%, tabela 5. Sem navedenih postupaka ı metoda, Gamble (1971) predlaže klasifikaciju uzoraka u odnosu na otoprnost nakon prvog i drugog ciklusa, pri čemu se uzorci ...

  • Proračun osnovnih mehanizama na rotornom bageru ShRs 1300 na PK Polje E

    Luka Nikolić (2024)
    Površinska eksoloatacija ležišta mineralnih sirovina, a posebno uglja (lignita) vrši se primenom različitih rudarskih mašina. U zavisnosti od tipa ležišta, rudarsko-geoloških uslova, ekonomske analize i sl. koriste se sistemi sa kontinualnim ili diskontinualnim načinom rada.Kod kontinualnih sistema, primenjuju se kompleksne rudarske mašine kod kojih se proces odvija neprekidno odnosno bez ciklusa utovara, transporta i odlaganja i najčešće rade u sve tri smene. Rotorni bageri i bageri vedričari, transporteri sa gumenom trakom, odlagači ili deponijske mašine čine tkz BTO ili ...
    rudarstvo, rotorni bager, ugalj, ShRs 1300
    ... fakultet 4.5. Pretovarni uređaj Dohvat od sredine bagera do sredine pretovarnog levka................... Max. 93,2m Područje zaokretanja pretovarnog oruđa u odnosu na gornju gradnju bagera ....+909% Dužina odložne strele od središta obrtanja do sredine odložnog levka ............ 21m Visina odlaganja ...
    ... transportovanog materijala mogao da bude u sredini bagera.Traka za otpadni materijal, koja je postavljena ispod isipnog kraja trake radnog točka štiti vozni mehanizam od materijala koji ispada. Iz glavne kabine rukovaoca, koja je smeštena na streli radnog točka na strani trake mogu se iz svakog položaja ...
    ... oruđe .....+2109% Područje zaokretanja gornje gradnje u odnosu na pretovarno oruđe......... +90% Srednja brzina dizanja u sredini točka.........................anannc... 5 m/min Brzina kružnog kretanja katarke R.T. ( merena na vrhu radnog točka), kod: ni = 164 min! 10 + 45 m/min ni=134min! · ...

  • An update on the mineral-like Sr-containing transition metal arsenates

    Tamara Đorđević, Ljiljana Karanović (2021)
    We report on the crystal structures of three novel synthetic SrM-arsenates (M = Ni and Fe3+), isostructural or structurally related to the minerals from tsumcorite, carminite and brackebuschite groups. They were synthesised under mild hydrothermal conditions and further characterised using single-crystal X-ray diffraction (SXRD), scanning electron microscopy with energy dispersive spectroscopy (SEMEDS) and Raman spectroscopy. SXRD and SEM-EDS yielded formulae: (I) SrNi2(AsO4)2·2H2O, (II) Sr1.4Fe3+ 1.6(AsO4)2(OH)1.6 and (III) SrFe3+(AsO4)(AsO3OH). All three structures are built up of slightly distorted MO6 octahedra ...
    арсенати метала, кристална структура, дифракција рендгенских зрака на монокристалима, хидротермална синтеза, Раманова спектроскопија, релевантна једињења у животној средини, арсенeochemistry and Petrology

  • Sastav i teksture minerala FeO-Fe2O3-TiO2 sistema u vulkanskim stenama i porfirskim ležištima bakra Borske metalogenetske zone

    Aleksandar Luković (2021)
    Proces obrazovanja minerala iz sistema FeO-Fe2O3-TiO2 u uzorcima vulkanskih stena i porfirskih orudnjenja borske zone prikazan kroz pojavu magnetita/hematita i njihovih alteracija. Minerali ove zone su ispitivani optičkim metodama (odbijena i propuštena svetlost), SEM-EDS/BSD, XRPD, LA-ICP-MS metodama. Rezultati ispitivanja su, pored glavnih Fe – Ti oksida, otkrili prisustvo ferijskog ilmenita u hornblenda andezitima I vulkanske faze kao i magnetita sa većim koncetracija Cr u zoni zlotske magnetne anomalije. Ispitivanje uzoraka iz bušotina porfirskih sistema borske zone otkriva postojanje nekoliko ...
    magnetit, hematit, hemoilmenit, Borska metalogenetska zona, porfirska ležišta

  • Mapiranje buke na površinskim kopovima

    Lilić Nikola, Cvjetić Aleksandar, Kolonja Ljiljana, Tomašević Aleksandra (2011)

  • Izbor rekultivacionog rešenja na primerima površinskih kopova uglja višekriterijumskom analizom

    Dimitrijević Bojan, Lilić Nikola (2014)

  • Analiza distribucije prašine na području površinskog kopa uglja Delići

    Lilić Nikola, Kolonja Božo, Knežević Dinko, Cvjetić Aleksandar (2013)