Претрага

Упит dcterms_subject_txt:veliki jezički modeli

823 items

  • Development of the Cost-Based Model for Monitoring the Lifetime of the Earth Moving Machines

    Ugljesa Bugarić, Milos Tanasijević, Stevan Djenadić, Dragan Ignjatović, Ivan Janković (2022)
    This paper presents the model for the identification of reference points on the lifetime curve of engineering systems. This curve commonly represents the increase and decline of failure in relation to time. A direct correlation between failure rate and costs is assumed in this paper, therefore, statistical and empirical analysis of costs provided reference points. This approach is used for positioning stages of the engineering system’s lifetime with a minimal number of failures and costs, regardless of whether these ...
    Electrical and Electronic Engineering,Industrial and Manufacturing Engineering, Control and Optimization, Mechanical Engineering, Computer Science (miscellaneous), Control and Systems Engineering

  • Numerical Models of Debris Flows with Entrainment Analysis-Case Studies from the Republic of Serbia

    Jelka Krušić , Biljana Abolmasov, Miloš Marjanović (2021)
    The results of material entrainment analysis in RAMMS debris flow software, as well as numerical models of final flow heights for two case studies from the Republic of Serbia are presented. Both of debris flow cases started with initial sliding of huge volume block, prolonging to behave as flowing process. Results of the analysis showed that entrainment material affects final results of transportation model, runout distance, deposition area and volume of debris flow. In both cases entrainment volume is very ...
    tecišta, zadržavanje nanosa, RAMMS, validacija

  • Modeliranje disperzije dimnih gasova iz termoelektrane Kostolac B

    Bojan Živanović (2024)
    Bez hrane se može preživeti nedelju dana, bez vode svega nekoliko dana, međutim, bez vazduha se može preživeti najmanje, nekoliko minuta. Pitanje je kakav uticaj na zdravlje čoveka i okoline ima vazduh koji je lošeg kvaliteta, a kojem je skoro celokupno stanovništvo planete izloženo? Ovaj rad se bavi problematikom modeliranja disperzije dimnih gasova iz novog bloka B3 TE ,,Kostolac’’ B. Ključni momenti koji će biti predstavljeni jesu zagađenje, zdravstveni efekti, modeliranje disperzije i analiza dobijenih rezultata korišćenjem programa AERMOD. Analiziran ...
    zagađenje vazduha, podizanje perjanica, modeliranje disperzije polutanata, TE ,,Kostolac B’’
    ... pojedinačni izvori ili kao grupa izvora. Model može da uzme u razmatranje efekte aerodinamičkog zduvavanja usled blizine zgrada pri analizi emisija iz tačkastih izvora. Model sadrži algoritme za modeliranje efekata taloženja (suvog taloženja) velikih čestica ı za modeliranje efekata precipitacije ...
    ... u celini zbog gubitka produktivnosti. Od strane generalnog direktorata SZO je ukazano da korišćenje uglja daje veliki doprinos klimatskim promenama, a naučni modeli projektuju veliki uticaj na pojavu mortaliteta i morbiditeta stanovništva tim više što je 80 do 90% evropske urbane populacije izloženo ...
    ... je softverski paket AERMOD, inače model preporučen i od strane EPA (U.S. Environmental Protection Agency). AERMOD uključuje širok opseg mogućnosti za modeliranje uticaja zagađujućih materija na zagađenje vazduha. Navedeni model daje mogućnost modeliranja većeg broja izvora zagađenja uključujući ...

  • Fuzzy expert analysis of the severity of mining machinery failure

    Dejan V. Petrović, Miloš Tanasijević, Saša Stojadinović, Jelena Ivaz, Pavle Stojković (2020)
    Mining machinery failure is almost an everyday occurrence. Usually the failures bare certain consequences, which require additional financial costs to repair and restore the system to its operational state. The consequences are viewed through negative and damaging effects a failure has on the machine, health and safety of the employees, work environment, and on the environment. The removal of the consequences of the failure requires additional financial investment, which has a negative impact on the company’s business. In order ...
    Severity of failure, Severity of failure assessment, Mining machinery, Fuzzy sets, Fuzzy logic

  • A fuzzy-based decision support model for effectiveness evaluation - a case study of examination of bulldozers

    Miloš Tanasijević, Predrag Jovančić, Dejan Ivezić, Uglješa Bugarić, Radiša Đurić (2019)
    Effectiveness evaluation is one of the basic components of engineering asset management and maintenance engineering in general. Effectiveness is an overall concept representing a measurement of quality of service level for the analyzed engineering system. This concept contains a series of partial indicators relating to time in operation and time for maintenance activities, as well as functional properties of the system. This article describes the analysis and structuring of partial indicators, as well as the development of a model ...
    Efikasnost, Fazi zaključivanje, Prikupljanje podataka, Buldozer

  • Validation of vulnerability assessment by means of the Time Dependent, Model: case study from the Slovenian karst catchment

    Vladimir Živanović, Nataša Ravbar, Igor Jemcov (2019)
    Groundwater vulnerability assessment methods are continuously being developed and existing methods are very often modified to provide better simulation of natural protection conditions and more objective results. Most frequently used methods are based on calculation of predefined parameters influencing water infiltration and underground flow, which can often lead to bias conclusions related to vulnerability evaluations. Some other methods, like the Time Dependent Model (TDM) are based on an approach, where parametrization is obtained at the final stage of the ...
    Ocena ranjivosti podzemnih voda, karstne podzemne vode, TDM metoda, delineacija sanitarnih zona, Slovenački karst

  • Numerical modelling of the roughly simultaneous emplacement of two distinct ophiolite belts

    Nikola Stanković, Vesna Cvetkov, Vladica Cvetković (2024)

  • A tool for identifying the criticality in the disordered systems with metastable dynamics

    Svetislav Mijatović, Dragutin Jovković, Sanja Janićević, Stefan Graovac, Đorđe Spasojević (2021)
    Физика кондензоване материје

  • Transition pathways of household heating in Serbia: Analysis based on an agent-based model

    Boban Pavlović, Dejan Ivezić, Marija Živković (2022)
    To explore pathways of the energy transition of household heating, an agent-based simulation model was developed for the case of the Serbian household sector. The model is focused on individual entities (households) with the objective to explore the effects of policy instruments on energy transition in households with individual heating systems. Empirically collected survey data were used as input for households’ attitudes towards sustainable heating. Simulations showed that the proposed instruments would lead to higher heating efficiency and less ...
    energetska tranzicija, modeliranje bazirano na agentima, sistemi grejanja, sektor domaćinstva, obnovljivi izvori energije, emisija CO2

  • Analogue modelling of strain partitioning along a curved strike-slip fault system during backarc-convex orocline formation: Implications for the Cerna-Timok fault system of the Carpatho-Balkanides

    Nemanja Krstekanić, Ernst Willingshofer, Taco Broerse, Liviu Matenco, Marinko Toljić, Uroš Stojadinović (2021)
    analogno modelovanje, raspodela deformacija, geometrija indentera, Černa i Timok rasedni sistem
    ... deformation. 4.1. Reference model: model 1 Model 1 consists of a rigid indenter with rounded corners, while the surrounding, deformable material is entirely brittle (Table 1, Fig. 2a, e). Deformation results only from northward translation of the model layers. Model 1 (Fig. 3) documents the development ...
    ... (e.g., Kräutner and Krstić, 2003; Schmid et al., 2020). Note that the shear strain rate is Table 1 Model parameters. Model type: b - brittle only, b-v– brittle-viscous. Model number Model type Brittle layer thickness (cm) Viscous layer thickness (cm) Rigid block geometry Engine ...
    ... earlier deformation. 4. The reference model and parametrical study The results are described starting with a detailed analysis of a “reference model” (Model 1, Fig. 3), to which we compare the results of a parametric study (Figs. 4–7) and the best-fit model (Fig. 8). The latter serves to demonstrate ...

  • Uticaj utiskivanja gas-lift gasa na prenos mase i toplote

    Branko Grubač (2019)
    Nakon uvođenja kontinualnog gas-lifta, primećen je porast proizvodnje tečnog naftnog gasa, TNG, u postrojenju za preradu gasa, kao jednog od finalnih proizvoda dobijenog iz fluida gaso kondenzatnih i rastvorenog gasa iz naftnih bušotina. Pretpostavljeno je da se prisustvom gas-lift gasa uspostavlja drugačija ravnoteža faza u odnosu na slučaj bez gaslifta, te da je gas-lift gas stripovao propan i butane iz tečne u parnu fazu, što je dovelo do povećanja prinosa TNG-a. Napravljen je model bušotine koja radi u kontinualnom gas-liftu ...
    gas-lift, modelovanje bušotine, prenos mase i toplote, taloženje parafina
    ... Došlo je do razvoja velikog broja modela, za proračun profila temperature-pritiska u stubu bušotine. Ovakve model bilo je moguće rešiti samo sa naprednim poznavanjem neuronskih mreža i iz tog razloga još uvek nemaju široku primenu u inženjerskoj praksi. Jedan od takvih modela predstavio je Farsad ...
    ... računa pomoću značajno jednostavnijeg modela, predstavljenog od strane Zhanga (Zhanga) i grupe autora [79]. Predstavljeni model daje veoma pouzdane rezultate za površinske brzine gasa veće od 0,1 m/s, dok se kod manjih brzina gasa koristi tranzicioni model predstavljen od strane Barnea i Braunera ...
    ... temperature na glavi bušotine kao rezultat Džul Tomsonovog efekta [15]. U literaturi se može naći veliki broj rezultata eksperimentalnih istraživanja i na osnovu njih razvijenih numeričkih modela, koji, uz veliki broj aproksimacija i empirijskih izraza, opisuju uticaj okoline-zemlje na temperaturni profil ...

  • Critical disorder and critical magnetic field of the nonequilibrium athermal random-field Ising model in thin systems

    Svetislav Mijatović, Dragutin Jovković, Sanja Janićević, Đorđe Spasojević (2019)
    Изингов модел, критично понашање, танки системи

  • Razvoj integralnog modela za optimizaciju diskontinualnog sistema proizvodnje na površinskim kopovima nemetala

    Miodrag Čelebić (2024)
    Izbor optimalne mehanizacije u diskontinualnom sistemu transporta je jedna od najvažnijih odluka koju treba donijeti prilikom projektovanja površinskih kopova. Pri izboru optimalne mehanizacije, uticaj ima veliki broj faktora, kako prirodnih – geoloških i ekoloških, tako i tehničkih, ekonomskih i socijanih. Neki od njih se mogu izraziti numerički, u određenim mijernim jedinicama, a neki opisno, lingvističkim varijablama, shodno uslovima koji vladaju na rudnim ležištima, a koje karakterišu visok stepen neizvjesnosti i neodređenosti kako prilikom istraživanja, tako i tokom procesa eksploatacije ...
    izbor mehanizacije, tehnologija eksploatacije, diskontinualani sistem, ekspertsko odlučivanje, lingvističke varijable, MCDM, FAHP

  • Modeliranje sistema upravljanja zaštitom životne sredine u rudarsko-energetskim kompleksima

    Jelena R. Malenović - Nikolić (2016-07-12)
    Efikasnost funkcionisanja sistema upravljanja zaštitom životne sredine u rudarskoenergetskimkompleksima zavisi od stepena sprovođenja usvojene politike zaštiteživotne sredine i primene preventivnih mera zaštite životne sredine. Nedostatakfinansijskih sredstava za unapređivanje tehnologije eksploatacije, transporta, pripreme iprerade energetskih mineralnih sirovina u našim rudarsko-energetskim kompleksima,negativno utiče na ostvarivanje ciljeva zaštite životne sredine, a posledice radnihaktivnosti rudarsko-energetskih kompleksa dovode do smanjenja nivoa kvalitetavazduha, vode i zemljišta...
    rudarsko-energetski kompleks, životna sredina, sistem upravljanja,višekriterijumsko odlučivanje, modeliranje
    ... dolazi se do zaključka da zagađenje životne sredine, poreklom iz rudarsko-energetskih kompleksa, u velikoj meri utiče na kvalitet životne sredine i zdravlje stanovništva. Neophodno je primenjivati modele racionalnog razvoja energetskog sektora i međunarodne ekonomije [123], dugoročno planirati obezbeđenje ...
    ... stanje organizacije. Donošenje odluka na osnovu rezultata višekriterijumskog odlučivanja zavisi od aspekata životne sredine koji imaju najveći rang. Modelom unapređivanja sistema upravljanja zaštitom životne sredine rudarsko-energetskog kompleksa, nije postavljen uslov da se strogo poštuje redosled ...
    ... ih udesnih događaja. Donošenje odluka na osnovu rezultata višekriterijumskog odlučivanja zavisi od aspekata životne sredine koji imaju najveći rang. Modelom unapređivanja sistema upravljanja zaštitom životne sredine rudarsko-energetskog kompleksa, nije postavljen uslov da se strogo poštuje redosled ...

  • Optimizacija dužine strele rotornih bagera u funkciji stabilnosti kosina i efektivnosti rada na površinskim kopovima lignita Srbije

    Branko M. Petrović (2016-07-12)
    Rotorni bageri su mašine koje se u današnje vreme najviše primenjuju uprocesu masovne eksploatacije uglja zahvaljujući, pre svega, nizu tehničkoeksploatacionihprednosti u odnosu na druge vrste bagera. Raznovrsnirudarsko-tehnički zahtevi otkopavanja doprineli su razvoju nekoliko tipova ovihmašina, tako da svaki od njih ima svoje prednosti i nedostatke u odnosu nadrugi tip.Predmet istraživanja u disertaciji odnosi se na izbor optimalnekonstrukcije strele bagera i njene usaglašenosti sa uslovima radne sredine kojiće vladati na površinskim kopovima lignita Srbije, imajući u vidu složene usloveeksploatacije (velika ...
    površinski kop, parametri bloka, kapacitet, rotorni bager, strelabagera, geomehanika, stabilnost kosina, ekonomija
    ... Vrlo važna osobina je to da se rezultati dobijeni modelom mogu proveravati i analizirati jednostavno bez rizika i velikih troškova u relativno kratkom vremenskom periodu obrade. Eksperimentalno ispitivanje radne sredine ili njenih modela je jedna dopunska mogućnost da se dođe do pouzdanih ...
    ... može se ostvariti i veća dužina strele na račun smanjenja potrebne sile kopanja, odnosno smanjivanja potrebne mase pogonskog 165 sistema. Drugi pravac može biti istraživanje i optimizacija parametara bloka i podetaže za konkretne uslove rada, kroz model ležišta i model površinskog kopa ...
    ... 4. MODELIRANJE RADNE SREDINE NA POVRŠINSKIM KOPOVIMA LIGNITA Pojam modela i modeliranja zasniva se na postojanju sličnosti između dva sistema i to realnog i apstraktnog sistema. Realni, stvarni procesi sadrže veliki broj promenljivih veličina koje treba obuhvatiti da bi se potuno i korektno ...

  • Development of the Availability Concept by Using Fuzzy Theory with AHP Correction, a Case Study: Bulldozers in the Open-Pit Lignite Mine

    Stevan Đenadić, Dragan Ignjatović, Miloš Tanasijević, Uglješa Bugarić, Ivan Janković, Tomislav Šubaranović (2019)
    Availability is one of the most used terms in maintainability engineering. This concept is used to denote: The quality of service of an engineering system, i.e., machines, weak points’ analysis, asset management, as well as making decisions in the process of life cycle management. Availability is an overall indicator and contains partial indicators that are oriented towards reliability, maintenance, and logistical support. Availability presents a variable value and changes in time and space. Usually, availability is shown as the ...
    raspoloživost, fazi teorija, AHP višekriterijumska analiza, eksperska ocena, buldozer
    ... Unlike the conventional model, the final grade can be divided into several outcomes. The synthesis was made using the fuzzy theory and the AHP ranking model. The model is illustrated using the example of the bulldozer. Verification was made by comparing the results of the new model and the conventional ...
    ... intensity of the same. The model can be used as a simple tool in asset management in the sense of machine comparison and weak point analysis [18]. The model will be illustrated with the example of auxiliary machinery working in EPS (Electric Power Industry of Serbia) mines. The model will be verified by using ...
    ... synthesis model is represented through the fuzzy inference model where inputs are represented with fuzzificated estimates of partial indicators, and the rules of fuzzy composition are defined through outcomes that are corrected on the basis of ranks. 2.2.1. Fuzzy Inference in the Synthesis Model Availability ...

  • Groundwater management by riverbank filtration and an infiltration channel, the case of Obrenovac, Serbia

    Dušan Polomčić, Bojan Hajdin, Zoran Stevanović, Dragoljub Bajić, Katarina Hajdin (2013)

  • An intelligent hybrid system for surface coal mine safety analysis

    Nikola Lilić, Ivan Obradović, Aleksandar Cvjetić (2010)

  • Serbian NER&Beyond: The Archaic and the Modern Intertwinned

    Branislava Šandrih Todorović, Cvetana Krstev, Ranka Stanković, Milica Ikonić Nešić (2021)
    U ovom radu predstavljamo srpski književni korpus koji se razvija pod okriljem COST Akcije „Distant Reading for European Literary History” CA16204. Koristeći ovaj korpus romana napisanih pre više od jednog veka, razvili smo i učinili javno dostupnim Sistem za prepoznavanje imenovanih entiteta (NER) obučen da prepozna 7 različitih tipova imenovanih entiteta, sa konvolucionom neuronskom mrežom (CNN), koja ima F1 rezultat od ≈91% na test skupu podataka. Ovaj model je dalje ocenjen na posebnom skupu podataka za evaluaciju. Završavamo poređenje ...
    ... al Neural Ne- twork (CNN) architecture, having F1 score of ≈91% on the test dataset. This model has been further assessed on a separate eva- luation dataset. We wrap up with compa- rison of the developed model with the exi- sting one, followed by a discussion of pros and cons of the both models. 1 ...
    ... places (LOC), events (EVENT) and organizations (ORG).8 4 SrpCNNER Model for Serbian In this section we first explain how we have turned the SrpELTeC corpus into a dataset for NER. Afterwards, we describe the training of the NER model SrpCNNER, followed by a detailed evaluation. Web users can naviga- ...
    ... naviga- te to http://ner.jerteh.rs/ in order to apply the SrpCNNER model directly on input text. The model can also be applied to a custom- size collection of text files using the previously mentioned NER&Beyond web platform. story), https://zenodo.org/communities/eltec 7 SrpELTeC, https://distantreading ...

  • VENTEX: An Expert System for Mine Ventilation Systems Analysis

    Ranka Stanković, Nikola Lilić, Ivan Obradović (1996)
    Analiza sistema za ventilaciju je komleksan proces, koji bazira na proračunu brojnih parametara, koji se odnose na: stanje mreže, provetrenost, stabilnost sistema, gubitke vazduha, klimatske uslove, gasno stanje, ugroženost od požara i opasne prašine. Navedeni problemi se uspešno rešavaju paketom SimVent, ali potpuno razumevanje i korišćenje dobijenih rezultata zahteva angažovanje iskusnog specijaliste iz oblasti ventilacije. Rešenje je nađeno u kreiranju ekspertnog sistema VENTEX, čija je baza znanja formalizacija ekspertskog znanja iz oblasti ventilacije rudnika. U radu je prikazana metodologija ...
    ekspertni sistem, ventilacija
    ... in OOA model Figure 1. Modified Coad-Yourdon object The strategy for evaluation of the general ventilation state of the mine is formally represented using a modification of the Coad- Yourdon object-oriented analysis (OOA) model (Coad and Yourdon, 1991). In the classical model every real ...
    ... knowledge, this model was modified by including a new (fourth) element, featuring the production (IF-THEN) rules related to an object in the model /Fig. 1/. Thus both the procedural and declarative knowledge related to a class object could be represented. Such a modified OOA model was the used ...
    ... can be either classes or instances within classes. The relationships among the objects in a model can be represented by linking them together into a hierarchical structure. Thus the modified OOA model based on the strategy for evaluation of the general ventilation state of the mine could be ...