Рад у часопису

објављена верзија

српски

Branislav Petrović, Živojin Smiljković, Veljko Marinović

UTICAJ ZEMLJIŠTA I EPIKARSTA NA PROCES FORMIRANJA KVALITETA KARSTNIH PODZEMNIH VODA ISTOČNOG DELA SUVE PLANINE

Vodoprivreda

Srpsko društvo za odvodnjavanje i navodnjavanje; Akademija inženjerskih nauka Srbije

2024

Različite supstance, kako pravi tako i koloidni rastvori, migriraju i cirkulišu kroz zemljište, gde se dešavaju brojne hemijske reakcije. Kao rezultat ovog kretanja i biološke aktivnosti organizama, formiraju se slojevi sa specifičnim fizičko-hemijskim i biološkim svojstvima. Ovaj proces predstavlja prvi korak u promeni sastava površinske vode koja se infiltrira i postepeno prelazi u podzemne vode. Rastvaranje krečnjaka je već prilično intenzivno u površinskim zonama krečnjačka - epikarsta, o čemu svedoče podaci prikupljeni sa lokaliteta pećine Peč na Suvoj planini. Porast pH i specifične električne provodljivosti, uz povećanje koncentracija osnovnih jona: elemenata i mikroelemenata (pre svega iz zemljišta), ukazuje na značajne promene u sastavu infiltrirane vode na ulazu u karstni sistem. Kako voda nastavlja da se filtrira kroz krečnjačke stene na površini i karstifikovani krečnjak ispod, procesi rastvaranja krečnjaka i obogaćivanja podzemnih voda kalcijumom i magnezijumom, zajedno sa bikarbonatima, postaju dominantni. Dakle, podzemne vode koje izviru iz karstnih izvora u podnožju istočnih padina Suve planine imaju katjonski sastav u kome prvenstveno dominiraju kalcijum (>85% ekv) i magnezijum (~12% ekv), dok bikarbonati prelaze 95% ekv, a ostale makrokomponente (natrijum, kalijum, sulfati, hloridi) su prisutne u koncentracijama ispod 3% ekv.

Various substances, both as real and colloidal solutions, migrate and circulate through the soil, where numerous chemical reactions occur. As a result of this movement and the biological activity of organisms, layers with specific physico-chemical and biological properties are formed. This process represents the first step in altering the composition of infiltrating surface water as it gradually transitions into groundwater. Limestone dissolution is already quite intense in the surface zones of the limestone-epikarst, as evidenced by data collected from the Peč cave site in Suva Planina Mt. The rise in pH and specific electrical conductivity, along with an increase in the concentrations of basic ionic elements and microelements (primarily derived from the soil), indicates substantial changes in the infiltrating water composition at the entrance to the karst system. As the water continues to filter through the karst outcrops and the karstified limestone below, processes of limestone dissolution and enrichment of the groundwater with calcium and magnesium, along with bicarbonates, become dominant. Thus, the groundwater emerging from the karst springs at the base of the eastern slopes of Suva Planina Mountain has a cationic composition primarily dominated by calcium (>85% eq) and magnesium (~12% eq), while bicarbonate anions exceed 95%, with other macrocomponents present at concentrations under 3% eq.

56

331-332

183

194

https://doi.org/10.46793/Vodoprivreda56.5-6.183P

0350-0519

Srbija

epikarst, zemljišni sloj, pećina Peč, kvalitet podzemne vode

epikarst, soli, Peč cave, groundwater quality

556.34/504.5/631.4

132119

M50

М51

Затворени приступ

All rights reserved

.pdf