Рад у зборнику

објављена

српски

Branislav Petrović, Živojin Smiljković, Veljko Marinović

UTICAJ ZEMLJIŠTA I EPIKARSTA NA KVALITET PODZEMNIH VODA KARSTNE IZDANI NA PRIMERU KARSTNE IZDANI SUVE PLANINE

Zbornik radova XVII srpskog simpozijuma o hidrogeologiji sa međunarodnim učešćem

Ljiljana Vasić

Univerzitet u Beogradu Rudarsko-geološki fakultet Đušina 7

2024

Kroz zemljište migriraju i cirkulišu različite supstance u obliku pravih i koloidnih
rastvora, a u njemu se odvija i mnoštvo hemijskih reakcija. Kao rezultat kretanja supstanci i biološke aktivnosti organizama u zemljištu se formiraju slojevi određenih fizičko-hemijskih i bioloških osobina. Na taj način u zemljištu se odvija prvi korak u promeni sastava infiltrirane površinske vode i njen postepen prelaz u podzemnu vodu.Rastvaranje krečnjaka je već u površinskim delovima krečnjaka – epikarstu veoma intenzivno, što podaci prikupljeni sa lokacije pećine Peč, na Suvoj planini, i potvrđuju. Porast pH i specifične električne provodljivosti, zajedno sa pratećim povećanjem sadržaja osnovnog jonskog sastava i mikroelemenata (koji su poreklom pre svega iz zemljišta), ukazuje na značajne izmene sastava infiltrirane vode na samom ulasku u karstni izdanski sistem.
Nakon nastavka filtracije vode kroz karstnu izdan, procesi rastvaranja krečnjaka i obogaćivanja sastava podzemne vode kalcijumom i magnezijumom sa jedne, a bikarbonatima sa druge strane, preuzimaju primat nad ostalim procesima. Na taj način podzemna voda, koja ističe na karstnim vrelima u podnožju istočnih padina Suve planine, ima katjonski sastav u kojem potpuno dominiraju kalcijum (>85%ekv) i magnezijum (~12%ekv), a u anjonskom bikarbonati (>95%), dok su ostale makrokomponente prisutne u koncentracijama koje ne prelaze 3%ekv.

Different substances in the form of real and colloidal solutions migrate and circulate through the soil, and many chemical reactions take place in it. As a result of the migration and the biological activity of organisms in the soil, layers of certain properties are formed. In this way, the first step in changing the composition of infiltrated surface water and its gradual transition into groundwater takes place. The dissolution of limestone is already very intense in the near surface limestone - epikarst, which is confirmed by the data collected from the location of the Peč cave, on Suva planina Mt. The increase in pH and specific electrical conductivity, together with the accompanying increase in the content of the basic ionic composition and microelements (primarily from the soil), indicates significant changes in the composition of the infiltrated water at the very entrance to the karst aquifer system. After the continuation of water filtration through the karst aquifer, the processes of dissolving limestone and enriching the composition of groundwater with calcium and magnesium on the one hand, and bicarbonates on the other, take precedence over other processes. In this way, the groundwater, which yields from the karst springs at the eastern slopes of the Suva planina Mt., has a composition completely dominated by calcium (>85% eq), magnesium (~12% eq), and bicarbonate (>95%), while other macrocomponents are present in concentrations that do not exceed 3% eq.

257

262

6

https://doi.org/10.5281/zenodo.13739367

978-86-7352-405-4

Srbija

zemljište, epikarst, karstna izdan, kvalitet podzemne vode

soil, epikarst, karst aquifer, groundwater composition

151976457

https://zenodo.org/records/13739367

М30

М33

Затворени приступ

All rights reserved

.pdf